Het jaarverslag 2021 van het Rotterdams Milieucentrum

Het Werkverslag 2021 van het Rotterdams Milieucentrum. Zie hieronder de ISSUU versie of download het verslag hier >>> Werkverslag.RMC.2021.V4

De Groeneconferentie op Youtube …

De Groeneconferentie van zaterdag 12 februari in debatpodium Arminius is terug te kijken via YouTube (inclusief de pauze):

Er werd gesproken en gedebatteerd onder leiding van Suzanne Mulder over ‘groen in de stad’, biodiversiteit en groene bewonersinitiatieven. Sprekers: Ingeborg Berger (van de Gemeente Rotterdam, Professor Kees Vink (Erasmus University Rotterdam & het Natuurhistorisch Museum Rotterdam), Carolien Zeevat (Groen010), Ingrid Ackermans (de Rotterdamse Munt) en Nienke Bouwhuis (van de Groene Connectie).

De Groene Vogel vrijwilligersprijs werd door wethouder Vincent Karremans uitgereikt aan de Groene connectie. De Groene Pluim (voor de groenste overheidsdienaar van 2021) ging naar de Adviescommissie Stadsnatuur en Dierenwelzijn 🌿.  Na de column van Inge Janse werd er gedebatteerd tussen vertegenwoordigers van de De Rotterdamse VVD, GroenLinks Rotterdam, D66 Rotterdam, CDA Rotterdam, de SP Rotterdam, de Socialisten 010, Volt Rotterdam, 50plus Rotterdam en de ChristenUnie Rotterdam.

Mogelijk gemaakt door de Postcode Loterij en de Gemeente Rotterdam 💚 – link naar tekst van de column van Inge Janse >> column <<

Een mooie fotoserie van Tom Pilzecker.

 

 

 

De Groene Vogel en de Groene Pluim door de jaren heen …

Zaterdag 12 februari wordt tijdens de Groeneconferentie in het debatpodium Arminius in weer de Groenevogel en de Groenpluim uitgereikt. De Groene Vogel is een echte vrijwilligersprijs en wordt al sinds 2004 uitgereikt. De Groenevogel geeft erkenning aan mensen in de stad die zich hard inzetten voor groen, duurzaamheid en het milieu. De Groene Pluim is een prijs voor de groenste ‘overheidsdienaar’ van het jaar en werd in 2005 voor het eerst uitgereikt.

De Groenvogel is een kunstwerk van beeldend kunstenaar Jan Meijer en een geldbedrag van € 1.000 te besteden aan het winnende vrijwilligersproject. De Groenepluim is letterlijk een PLUIM. De eerste vogel werd door loco-burgemeester Lucas Bolius overhandigd aan Piet Rensen van Vogelopvang de Houtsnip in Hoek van Holland.

Overzicht van de GroeneVogels 2004 – 2020: 

2004: Piet Rensen, oprichter, vrijwilliger Vogelopvang de Houtsnip
2005:  Jeanne van der Velden, vrijwilliger, voorzitter de Bomenridders
2006:  Willemien Troelstra, voorzitter en vrijwilliger Milieudefensie afdeling Rotterdam
2007:  22 jongeren Milieuvoorlichters
2008: Yolanda Folmer, voorvechtster voor de gierzwaluwen, gierzwaluwwerkgroep
2009:  Nicole Hooven, initiatiefneemster Rotterdamse Oogst festival en markt
2010:  Jan Ochtman, voorzitter Stichting de Vlinderstrik
2011:  Jan de Haas, oprichter studio Hergebruik en voorzitter Rotterdamse Parkenoverleg
2012:  Alle (vrijwilliger) milieucoaches van “opZuinig
2013:  Arianne Lelyveld, oprichtster energiecoöperatie Blijstroom
2014:  Vrijwilligers Voedseltuin in Rotterdam
2015:  Vrijwilligers Carnissetuin
2016: Lex Stello van de VvE De Delft en Jaap Faber van Huurdersvereniging IJsselmonde
2017:  Het team van het Rotterdams Klimaat Initiatief
2018: Vrijwilligers van de Vogelklas Karel Schot en Vogelopvang de Houtsnip
2019:  Het Zelfregiehuis en de roze brigade Bospolder-Tussendijken
2020: Cool Down City

Bijzondere groene ere-vogels:

2009: Ton Dorrestein, directeur Blijdorp
2009: Frans van der Steen, directeur Haags Milieucentrum
2013: Emile van Rinsum, directeur Rotterdams Milieucentrum en aan de voormalige voorzitterster van het Rotterdams Milieucentrum Crista Vonkeman.

Overzicht van de Groene Pluimen

2005: Jos van de Vondervoort, bomenspecialist van de gemeente Rotterdam
2006: Ton Vermie, ambtenaar bio-brandstoffen voor het gemeentelijk wagenpark.
2007: Mark Harbers, wethouder milieu (college van B&W tbv. de klimaatambities)
2008: Jan Fischer, ambtenaar Gemeentewerken trekker Groenjaar 2008
2009: Arno Struik en Peter Holswilder, Gemeentewerken, duurzame verlichting
2010: Alexandra van Huffelen, wethouder Duurzaamheid
2011: Jan Rotmans, professor transitiekunde Erasmus Universiteit
2012: Tom van Wanum, schooltuinmeester NME Rotterdam
2013: Niels de Zwarte, stadsecoloog, bureau Stadsnatuur
2014: Remmert Koch groenbeheerder, Stadsbeheer Rotterdam
2015: Kees van Oorschot, “stadslandbouwambtenaar” bij de gemeente Rotterdam
2016: Wethouder verkeer Pex Langenberg
2017: Burgemeester Ahmed Aboutaleb
2018: Paul van Roosmalen, ‘groene daken ambtenaar’ gemeente Rotterdam
2019: Wethouder Duurzaamheid Arno Bonte
2020: Ronald Loch, bomendokter bij Stadsbeheer Rotterdam

Het jaarverslag van het Rotterdams Milieucentrum

Hieronder het jaarverslag 2020 van het Rotterdams Milieucentrum. We hebben met een kleine club medewerkers en veel enthousiaste vrijwilligers weer veel gedaan in een jaar dat anders was dan alle voorgaande jaren. Van Gezond Verkeer tot de parkenmaand, van milieucoachcursussen, Plan Boom tot wormenhotels en de DakAkker. Blader hier onder eens door ons verslag heen (met mooie foto’s van Karin Oppelland en Tom Pilzecker). Je kunt het verslag ook onder aan de pagina downloaden als pdf..

Met dank aan onze sponsors en financiers: De Postcode Loterij, de Provincie Zuid Holland, de gemeente Rotterdam, de stichting Droom en Daad, het Elise Mathilde Fonds en Bevordering Volkskracht. 

Het verslag als PDF:
RMC_werkverslag.1MB.2020

De Slimdak testsite een voorbeeld voor 70+ slimme daken in Nederland

– Column van Emile van Rinsum 29 januari 2021 – In juni 2018 opende (toenmalig) wethouder Adriaan Visser de Slimdak testsite op de DakAkker. Het meest innovatieve groenedak van Nederland (en omstreken). Het slimme groenblauwedak bovenop het dak van het DakAkkerpaviljoen op Het Schieblock. Een dak dat ‘nadenkt’ en plek maakt voor hoosbijen als dit nodig is. Via een smartflowcontrol (c) regelt het dak zelf dat er plek wordt gemaakt voor hoosbuien (lees er alles over op www.dakakker.nl). In groenedakenland erg bijzonder. Hoe het werkt bekijk het korte filmpje (3 minuten):

Citylab010

De testsite werd deels gefinancierd door Citylab010 en diverse bedrijven. Het ideale public private partnership. Een terechte bijdrage uit dit ‘innovatie fonds’ van de gemeente ook want het dak is zeer innovatief. Citylab dekte een groot deel van de bouwkosten af en Optigrün ontwikkelde het slimme systeem, Binder groen en dak legde het groenblauwedak aan. Een aantal (dak)bedrijven sprong bij in materiele zin. Het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpennerwaard redde het project door de laatste financiële gaten te dichten. Het Milieucentrum trok het project ondersteund door de architecten van ZUS.

Vergunning

Als iets compleet nieuw is dan gaat het verkrijgen van de benodigde toestemmingen en vergunningen  niet van een leien dakje. Zo ook bij het Slimdak. Het verkrijgen van de bouwvergunning liep traag ‘wat de overheid niet kent dat … dat eet ‘ie niet‘. Ook de Welstandscommissie deed nog een duit in het zakje, die was in de veronderstelling dat er een compleet dakpaviljoen gebouwd zou gaan worden … maar dat huisje stond er al! Maar goed … dat hoort allemaal bij een ‘koplopersproject’ en het is uiteindelijk allemaal gelukt.

Bedrijfsleven

Natuurlijk werk je met zoiets nauw samen met ‘het bedrijfsleven’. Want zonder innovatieve bedrijven kun je zoiets als lokaal milieucentrum niet helemaal zelf ontwikkelen. Het proces op gang houden, de financiering rondbreien, met enige ‘ambtelijke stroop’ dealen en de moed er inhouden bleek een hele klus.

Trots

Het Slimdak is een succes. Dus Rotterdam wees er trots op! Delegaties met architecten, ontwikkelaars en bouwers uit binnen – en buitenland liepen (voor de corona) het dak plat. In het binnen – en buitenland gaven we presentaties over de DakAkker en het Slimdak. Dit resulteerden (mede) in zo’n 70 van dit soort slimme daken. Zoals op het EMA-gebouw in Amsterdam (nu nogal in het nieuws vanwege de vaccins) ligt al een van enkele duizenden vierkante meters met de Smartflowcontrol (c) en op ‘De Lorentz’ in Leiden. In Rotterdam komt er Slimdak onder andere op Little C. Goed ook voor veel groene en duurzame werkgelegenheid.

Opgestroopte mouwen …!

‘Rotterdam’ zette weer eens mooie innovatie neer. Na de DakAkker, die was in 2012 het grootste landbouwdak in heel Europa en vervolgens ook nog dit Groenblauwedak. Prachtige resultaten van de Rotterdamse opgestroopte mouwen mentaliteit.

***

Emile van Rinsum is directeur van het Rotterdams Milieucentrum en mede-initiatiefnemer van de DakAkker, emile.vanrinsum@nullrotterdamsmilieucentrum.nl

 

 

100 Rotterdamse wormenhotels erbij

De afgelopen maanden heeft het Rotterdams Milieucentrum tien wormenhotels geplaatst in de wijken. Er kunnen er nog zeker 100 bij komend jaar is de conclusie. Lees het hele verslag dat wij op verzoek van de gemeente hebben gemaakt van deze pilot, experiment. Hieronder om het ISSUU boekje.

Waarom?

Omdat er in grote delen van Rotterdam groente- en fruitafval (GF) niet gescheiden wordt ingezameld is er veel vraag naar lokaal composteren. Een tiental wormenhotels werd in de periode maart – oktober 2020 als proef geplaatst in de openbare ruimte maar ook in enkele particuliere tuinen. Veel bewoners willen best hun bijdrage leveren aan duurzaamheid door hun groente- en fruitafval lokaal te composteren. Eigen buurtcompost maken is niet alleen duurzaam, het is ook een sociaal gebeuren. Buurtbewoners komen op een andere wijze met elkaar in contact en zullen in gezamenlijkheid hun stedelijk groen beheren en composteren. Ter plekke wordt het organische afval uit de huishoudens gecomposteerd. De kringloop blijft klein en het levert een nuttig eindproduct op: compost.

Hotelier

Het bleef dus niet alleen bij het plaatsen van de wormenhotels maar er werden ook compostworkshops georganiseerd door het milieucentrum. Ieder wormenhotel kreeg ook een eigen hotelier. Dat is de contactpersoon voor de deelnemende huishoudens maar ook ons aanspreekpunt in de wijk.

Positief

De proef met de tien wormenhotels verliep organisatorisch en procesmatig positief met veel animo uit de wijken waar de wormenhotels werden geplaatst en een wachtlijst van zevenentwintig ‘straten’ die graag ook een wormenhotel willen.

Toekomst

De gemeente vroeg ook om toekomstplannen. Het voorstel is: meer wormenhotels plaatsen. Er is zeker animo voor honderd wormenhotels in de stad. Momenteel staan er 27 bewonersgroepen op de wachtlijst. Naar voorbeeld van Amsterdam is het ook goed om onderzoek te doen naar ondergrondse wormenhotel of wormencontainer.

Even rekenen

In het restafval zit per inwoner van Rotterdam per jaar gemiddeld 79,4 kilo groente en fruitafval (GF) en 51,1 kilo ander composteerbaar afval. Stel dat van dat andere afval ongeveer 50% (= 25,6 kg.) ook gecomposteerd kan worden. Een totaal dus van ± 105 kg, dat komt overeen met het landelijk gemiddelde van 100 kg per persoon per jaar. Van één wormenhotel kunnen ongeveer 25 huishoudens gebruik maken. Dat zijn dus gemiddeld 45 personen die per jaar in totaal ruim 4700 kilo composteerbaar afval in hun wormenhotel kunnen verwerken.
Dat levert de gemeente dus een besparing op! Stel dat een wormenhotel 5 jaar meegaat (maar ze zijn gebouwd voor een periode van 15 jaar). Dan kan er per wormenhotel een ruim 23.500 kg GFE verwerkt worden.

Voor de voorgestelde 100 wormenhotels is dat dus: 2,3 miljoen kilogram gecomposteerd afval (en 6,9 miljoen kilogram over een periode van 15 jaar). Kilogrammen die niet met de vuilniswagen hoeven worden opgehaald, kilogrammen GF-afval die niet hoeven te worden verwerkt, het levert bovendien kilogrammen hoge kwaliteit compost op die gebruikt kunnen worden in (volks)tuinen en geveltuinen.

De gemiddelde kosten van GFE inzameling en verwerking in Nederland liggen tussen de 40 en 70 eurocent per kg. (400-700 €/ton). Bij gebruik van 5 jaar kan er met één wormenhotel dus zo’n € 9.400,- tot € 16.450,- bespaard worden. Een wormenhotel inclusief 1 jarig begeleidingstraject (met daarna een online buurt compost communnity) en promotie kost tussen de € 4.000,- en 8.000,- per stuk, afhankelijk van de oplage. De wormenhotels zijn dus, zeker in grotere oplage een aanzienlijk goedkopere oplossing dan de huidige inzameling en verwerking. Bij plaatsing van 100 wormenhotels kan de totale besparing oplopen tot rond een miljoen euro in 5 jaar (en 3 miljoen euro over een periode van 15 jaar). Deze besparing neemt verder toe bij toepassing van grotere, ondergrondse wormenhotels of lokale verwerking in een semi-ondergrondse Wormerij of een investering in langere termijn begeleiding van normale wormenhotels.

 

Kijk ook op:

Website: www.wormenhotel.nl
Twitter: twitter.com/wormenhotel
Facebook: www.facebook.com/wormenhotel

Passen wormenhotels in het straatbeeld?

Past een wormenhotel in het straatbeeld? De commissie ACOR (adviescommissie openbare ruimte) van de gemeente vindt van niet. Het Rotterdams Milieucentrum, initiatiefnemer van de wormenhotels, schreef de commissie en de wethouder buitenruimte een brief.

Wormenhotels
In Amsterdam zijn ze een hit! 150 wormenhotels staan daar al en er komen nog eens 150 exemplaren bij. Per wormenhotel kunnen maximaal 20 gezinnen hun groente – en fruitafval kwijt en de wormen doen de rest. Een keer per jaar gaat de grote compostbak open en rolt er mooie zwarte compost uit voor de (gevel)tuin. Een ideaal systeem voor een verdichte stad als Rotterdam waar in veel wijken ‘groente – fruit – en tuinafval’ niet apart wordt opgehaald. De gemeente is op een goedkope manier van het extra gewicht in de vuilniszakken af, want groente – en fruitafval is aan de zware kant.

De Kas
Architect Arie van der Ziel van de stichting Buurtcompost (en de nummer 3 op de duurzame 100 van Trouw) ontwikkelde en bouwde samen met ecoloog Wouter Bauman van het milieucentrum het robuuste Rotterdamse wormenhotel van Europees kastanjehout (met duurzaamheidsverklaring!). Het eerste wormenhotel staat er al, bij stadskwekerij De Kas een bewonersinitiatief in de wijk Blijdorp. Ook hier gaat een groep bewoners goed voor de wormen zorgen en de wormen zorgen weer voor mooie compost.

Straatbeeld
De adviescommissie voor de openbare ruimte, tevens de waakhond van de Rotterdamse stijl, gooit nu roet in het eten. De wormenhotels passen niet in het straatbeeld en niet in de Rotterdamse stijl, aldus de commissie. Tevens is men bang voor vandalisme en de invloed van weersomstandigheden. ACOR adviseert dus negatief over wormenhotels in de openbare ruimte.

Brieven
In een brief aan de buitenruimtecommissie schrijft het milieucentrum dat de Rotterdamse wormenhotels robuust genoeg zijn om het Hollandse weer te weerstaan en dat een ’tramhuisje’ vandalisme gevoeliger is dan een stevig wormenhotel. De wormenhotels worden beheerd door een groep bewoners uit de straat … dus mocht het niet goed gaan dan is een wormenhotel snel weer weg. Over smaak en stijl valt natuurlijk te twisten. Past het wormentorentje (met een lichte knik) in het straatbeeld van Rotterdam? De initiatiefnemers vinden van wel. In ieder geval past het milieucentrum haar materialenkeus niet aan. Zij gebruiken duurzaam Europees kastanjehout. De Rotterdamse stijl gebruikt niet duurzaam tropisch hardhout. Daarover valt dus wel te twisten.

Lees de brief aan de commissie ACOR:
ACOR.wormenhotels.2.2020

22 slimme daken in de planning als vervolg op het Slimdak010

Het Slimdak op de DakAkker krijgt 22 ‘broertjes en zusjes’. 18 slimme daken uitgerust met de ‘smartflowcontrol’ zijn besteld in Nederland (waarvan 1 in Rotterdam) en 4 in de Verenigde Staten (!). De testsite voor plattedaken op Het Schieblock is dus een ‘hit’ en een van de meest succesvolle onder de ‘Citylab010’ projecten.

Citylab010
Het groenblauwe Slimdak is een Citylab010 initiatief van het Rotterdams Milieucentrum i.s.m. de DakAkker dakboerderij en werd gerealiseerd door het bedrijf Optrigrun Benelux en de hovenier Binder groen i.s.m. een aantal dakbedrijven. Het Slimdak werd 1 juli vorig jaar geopend. Citylab010 financierde het experiment met € 74.000. Ook het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpennerwaard ondersteunde de testsite.

Het werkt!
Na de opening nam het Slimdak een enorme vlucht. Delegaties uit binnen – en buitenland kwamen afgelopen jaar in groten getale een kijkje nemen op dit digitaal aangestuurde waterbergingsdak. Doordat we konden laten zien hoe het werkt (en dat het werkt!) werden vele ontwikkelaars en bouwers enthousiast. Temeer omdat het Slimdak een businessmodel heeft. Bij nieuwbouw moet waterberging gecompenseerd worden om een bouwvergunning te verkrijgen. Met het Slimdak kan waterberging op een slimme manier op eigen dak worden opgevangen’, aldus initiatiefnemer Emile van Rinsum.

Smartflowcontrol
De zogenaamde smartflowcontrol op de testsite ‘weet’ wanneer er hoosbuien aankomen en hoeveel water er in het dak zit opgeslagen. Er is verbinding met een professioneel weerbericht. Mocht het dak vol zitten dat loost het dak ruim voor de hoosbui langzaam het regenwater dat in het dak is opgeslagen om plaats te maken voor de regenbuien in aantocht. Geheel automatisch.

3 vliegen in 1 klap
De testsite op het dak van het dakpaviljoen op de DakAkker is maar 120 m2. Toch kan dit kleine dak al zo’n 9000 liter water opslaan. Water dat goed gebruikt kan worden voor de ‘daklandbouw’ op de DakAkker. Het opgeslagen regenwater op veel grotere slimme daken kan straks ook gebruikt worden voor ‘regenwatersystemen’. Deze groenblauwe daken kunnen ook worden ingericht als groene verblijfsruimte zoals een dakpark, dakakker of daktuin. ‘3 vliegen in 1 klap‘, aldus Emile van Rinsum. ‘slimme waterberging die gezien de toenemende extremen in het weer hard nodig is, groene gebruiksdaken en waterbesparing door gebruik te maken van het regenwater in dit soort daken‘.

Test geslaagd!

Jaarverslag 2018 van het Rotterdams Milieu Centrum

Lees hier het complete jaarverslag van het Rotterdams Milieucentrum – klik op full screen – (onderaan ook te downloaden).

2018 was het jaar dat twee van onze zeer gewaardeerde bestuursleden wegvielen: Huib Poortman en Rob Lathouwers overleden. Beide bestuursleden waren bestuurders van het eerste uur en vertegenwoordigers van onze achterbangroepen in ons stichtingsbestuur: Huib vanuit ROVER en Rob vanuit de ‘groene kant’, het Natuurteam Prins Alexander. Beiden waren uiterst deskundig met een breed contactennetwerk en veel ervaring. We missen Huib en Rob zeer!

Gelukkig konden wij eind 2017 Huib Poortman nog huldigen met een bijzondere GroeneVogel tijdens de Groeneconferentie. Huib was een van de oprichters van Milieudefensie en lang actief in de Fietsersbond en ROVER. Tijdens de deelnemersraad van de stichting Rotterdams Milieucentrum in november 2018 werden drie nieuwe bestuursleden voorgesteld: Jeroen Onck, Cecile Calis en Gerard Lappee. We zijn erg blij met deze versterking!

Angelique
In 2018 verliet Angelique Vandevenne tot onze grote spijt ons team, om te remigreren naar haar geboorteland België. Angelique was de motor achter veel projecten en activiteiten, zoals BroodNodig, Zero Foodwaste, Opzuinig, ze deed de redactie van de Groene Agenda en was in de wijk een door bewoners zeer gewaardeerde docent milieucoach. Ook was Angelique een fantastische evenementenorganisator en organiseerde menig (groene)conferentie, symposia en wijkactiviteit tot in de puntjes. Haar vertrek is een flinke aderlating voor het milieucentrum. Een van de redenen voor haar vertrek was het wegvallen van de subsidiebijdrage voor de milieucoaches (opZuinig), het educatieprogramma op de DakAkker voor de basisschoolkinderen en het niet honoreren van de plannen voor het project Zero Foodwaste Rotterdam.

Digitaal ‘rampjaar’
2018 was voor ons een digitaal ‘rampjaar’, vanwege de gedwongen overstap van het domein rotterdam.nl naar een eigen domein. Sinds de start van het onafhankelijke milieucentrum in 2003 voerden we Rotterdam.nl. Dat was een van de (toenmalige) subsidievoorwaarden. Medio 2018 werden we offline gehaald. Bij een veiligheidsoperatie van de gemeente had men namelijk ontdekt dat onze domeinnaam voor een niet-gemeentelijke dienst of organisatie gebruikt werd. Het resultaat: onze website was maandenlang niet meer vindbaar. Omdat het overleg met de gemeente niet tot een oplossing leidde, stapten we over naar onze eigen domeinnaam en e-mailaccounts via www.rotterdamsmilieucentrum.nl.

opZuinig
Ook de financiering van diverse projecten zat niet mee in 2018. Vooral de mededeling dat de gemeente niet meer verder wilde met de financiering van de milieucoaches van opZuinig was een klap. Dat gold niet alleen voor ons, maar ook voor vele milieucoaches. 10 jaar lang organiseerden het Milieucentrum voor bewoners cursussen milieucoach. Zij organiseerden vervolgens weer voorlichtingsbijeenkomsten in hun eigen netwerk. Ook de bijbehorende jaarlijkse energiecafés en terugkomdagen voor milieucoaches waren leuk om te organiseren. Bovendien maakten we filmpjes met bezuinigingstips voor tv- en internetstation Open Rotterdam. De Besparingsladder van opZuinig werd een landelijke hit en uitgegeven in vele steden, zoals Den Haag en Utrecht. De cursus milieucoach (en de trainerscursus) werd ook gegeven voor de Woonbond.

Dakennie
De toekomst van ons educatieprogramma Dakennie kwam in 2018 ook op de tocht te staan. Ieder jaar ontvangen we zo’n 1300 kinderen op de DakAkker, in een actief educatieprogramma over voedsel, klimaat en groene daken, water en biodiversiteit. Door een eenmalig financiering van Watersensitive en het Hoogheemraadschap kunnen we het programma in het voorjaar 2019 nog aanbieden.

Parkenmaand
De 6de Parkenmaand in 2018 was zeer succesvol, met meer dan 100 activiteiten in de Rotterdamse stads – en wijkparken. Onverwacht succesvol was de opening op het Dakpark in Delfshaven, met de eerste Groenrede(n), uitgesproken door Wim Pijbes. Het was mooi dat de Parkenmaand werd afgesloten met een ‘groensymposium’ die vooral door Stadsbeheer werd georganiseerd. In 2018 ontvingen we € 10.000 van Stadsbeheer voor de Parkenmaand. De Parkenmaand is een nieuw Rotterdams evenement van betekenis geworden, en daarmee zeker voor herhaling vatbaar.

Parkenoverleg
Het Rotterdamse Parkenoverleg blijft groeien. 25 parken worden vertegenwoordigd door actieve bewoners, die een aantal keer per jaar bij elkaar komen om met name kennis uit te wisselen. De drijvende kracht hierachter is Wouter Bauman, samen met voorzitter Marius Huender.

Gezond Verkeer
Een coalitie rond mobiliteit en luchtkwaliteit kreeg in 2018 een naam: de coalitie Gezond Verkeer. Deze coalitie ontstond mede door onze werkconferentie Luchtkwaliteit in 2016 en de al bestaande samenwerking tussen bewonersgroepen, Milieudefensie Rotterdam, ROVER en Fietsersbond. Eind 2018 stelde de coalitie de ‘10x voor gezond verkeer 010’ op, een nieuw 10-puntenplan voor wethouder mobiliteit Judith Bokhove. De coalitie wordt vanuit het Milieucentrum getrokken door Emile van Rinsum, samen met Gerard Lappee.

Slimdak
Op 1 juni 2018 werd het Slimdak feestelijk geopend door wethouder Visser.
Het ‘slimste dak van Nederland’ werd gefinancierd vanuit Citylab010 en deels door het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpennerwaard. Het Slimdak is een innovatieve testsite voor (slimme) groen-blauwe daken. Het dak kwam tot stand vanuit een brede samenwerking met bedrijven, en werd gesponsord door het bedrijfsleven. De projectleiding was in handen van Emile van Rinsum en Wouter Bauman van het Rotterdams Milieucentrum.

DakAkker
De DakAkker bovenop Het Schieblock blijft een gewilde plek. Duizenden bezoekers en ruim 100 excursiegroepen bezochten in 2018 deze grootste dakboerderij van Nederland (en een van de grootste in Europa). De DakAkker wordt beheerd door een groep van 15 vrijwillige dakboeren, ondersteund door Wouter Bauman.
Voor de DakAkker op Het Schieblock is een aparte (beheer)stichting opgericht. De inkomsten van dakverkoop, excursies en evenementen gaan naar deze stichting, maar ook de uitgaven voor het beheer zijn uiteraard voor deze stichting. Een beperkt aantal uren wordt nog vanuit het Milieucentrum ingezet voor de ondersteuning van het vrijwilligersteam en de promotie van deze testsite voor stadslandbouw en waterberging.

In september 2018 is ook van start gegaan met het voorstel om het beheer formeel te regelen in een beheerovereenkomst tussen de stichting DakAkker en de eigenaar van het gebouw, de gemeente Rotterdam. Eind 2018 zat hier helaas nog geen schot in.

Groepenondersteuning
Het Rotterdams Milieucentrum is opgericht ter ondersteuning van groepen die aan de slag gaan met milieu, natuur en duurzaamheid. Ook in 2018 waren er legio contacten met actieve (bewoners)groepen in de stad. Soms was dit contact (zeer) intensief, soms betrof het alleen een kort advies of doorverwijzing. Met name vrijwilligersgroepen kunnen daarnaast een beroep doen op de ‘groepenpot’, waaruit kleine bedragen kunnen worden aangeboden voor campagnes, bijeenkomsten, websites en oprichtingskosten.

Groeneagenda
De Groene Agenda groeide in 2018 vanuit haar website www.groeneagenda.nl verder op sociale media. De groene agenda is ook te vinden op Facebook, Twitter en Instagram. Hierdoor kunnen de groene activiteiten op verschillende media worden bekeken, wat meer bezoekers oplevert voor de aanbieders van de activiteiten.

Groeneconferentie
Het thema van de Groeneconferentie 2018 was water en de waterschapsverkiezingen. Ook werden de groene vogel en de groene pluim uitgereikt, een traditie die we erin houden. Tijdens de Groeneconferentie werd ook het eerste verkiezingsdebat voor de waterschapsverkiezingen georganiseerd. De conferentie was wederom drukbezocht.

Landelijk
Landelijk is het milieucentrum actief rond recycling en statiegeld via het Recycling Netwerk. We overleggen daarom regelmatig met onze collega’s in Den Haag en Amsterdam (van Duurzaam Den Haag en Gezonde Stad) en de landelijke koepel van natuur- en milieufederaties.

Het hele verslag is ook als PDF. te downloaden:

RMC.werkverslag2018.7MB

De nieuwe groene daken subsidie ’te plat’ en ’te krap’

Goed dat er jaren een groene daken subsidie is in Rotterdam. Hierdoor is met 235.000 m2 (volgens sommigen zelfs veel meer) onze stad ‘groene daken hoofdstad van Europa’ geworden met een aantal prachtige iconen zoals de DakAkker en Slimdak op het Schieblock, het Luchtpark op de Hofbogen en het Dakpark in Delfshaven.

Jammer dat de nieuwe subsidiebijdrage voor een groendak door de gemeente nu fors wordt verlaagd en ‘waarom niet een hoger bedrag voor daken die meer water bergen en biodiversiteit hebben. Dan daag je gebouweigenaren uit om daken aan te leggen die echt iets doen voor de stad’, schrijft het Rotterdams Milieucentrum aan het college van Burgemeester en wethouders (zie de brief onderaan). Het milieucentrum vreest dat bij het ontbreken van een aannemelijke financiële impuls het animo voor groene daken zal gaan afnemen in Rotterdam.

Rotterdam: €15
De groene daken subsidie was € 25 per m2 en gaat nu naar € 15. Het milieucentrum de nieuwe subsidieregeling ‘te plat’, er mag meer differentiatie worden toegepast. Gebouweigenaren krijgen dan voor een groenblauw retentiedak met een grotere waterbergingscapaciteit en meer biodiversiteit dan een normaal sedumdak meer subsidie per m2. Zo zijn gebouweigenaren te stimuleren tot aanleg van daken die meer ‘doen voor de stad’. MEER waterberging (goed tegen piekbuien en wateroverlast) en MEER variatie in de beplanting (goed voor de biodiversiteit) = MEER subsidiebijdrage.

Hittestress
De afgelopen jaren heeft de subsidiemaatregel voor groenedaken velen in staat gesteld een groendak aan te leggen met alle voordelen voor onze stad van dien, zoals: verkoeling en het tegengaan van het hittestress effect, de waterberging in het kader van de klimaatadaptatie en zeker ook de verhoging van de biodiversiteit. Naast alle voordelen die groendaken voor de gebouwen zelf opleveren.

Koploper
Rotterdam neemt door het vooruitstrevende Rotterdamse groenedakenbeleid een unieke internationale koppositie in voor wat betreft het aantal begroeide daken en ook enige spraakmakende iconen zoals de DakAkker, het Luchtpark op de Hofbogen, het Dakpark in Delfshaven en de Slimdak.

Verdichten
Het aantal m2 bruikbaar platdak in Rotterdam is aanzienlijk. De aanleg van meer groene daken op dit gigantische oppervlak kan een welkome bijdrage bieden aan het veerkrachtiger en klimaatbestendiger maken van onze stad. Tevens biedt het aantal m2 platdak een mogelijkheid tot de aanleg van meer gebruiksgroen en dus groene buitenruimte in een stad die zich steeds meer gaat verdichten.

België
Elders wordt deze differentiatiemethode al gehanteerd, in België gaat men uit van het aantal liters (regen)water dat op een groendak geborgen kan worden en de gemeente Den Haag werkt met een puntenstelsel waarin bijvoorbeeld een sedumdak minder scoort dan een intensiever ‘natuurdak’.

Amsterdam € 50
In Amsterdam is in de nieuwe subsidieregeling een minimum waterbergingseis van 30 liter per m2 opgenomen. Daarnaast wordt er gewerkt met een puntensysteem voor biodiversiteit, zichtbaarheid, waterberging. Het maximum subsidiebedrag in Amsterdam is € 50 per m2 voor een dak dat 50 liter per m2 of meer kan bergen. Het minimale bedrag per m2 is € 30, vanaf de ondergrens van 30 liter per m2. De subsidie wordt gemaximeerd op 50% van de totale aanlegkosten. Nieuw is in de Amsterdamse regeling voor 2019 is de biodiversiteitsbonus. Als het op­per­vlak­te van het dak voor 50% of meer uit (in­heem­se) gras­sen, krui­den en strui­ken en min­der dan 50% uit se­dum bestaat, kunnen de Amsterdammers maxi­maal een bedrag € 10,- meer krij­gen per m2.

Nieuwe gebouwen
Voor nieuwe gebouwen kan de (lokale) overheid ons inziens groene retentiedaken meer ‘afdwingen’ door aan het gebouwontwerp strengere voorwaarden te stellen in het vergunningentraject; onder andere door een directe koppelingen te maken met de thema’s wateroverlast, hittestress, verdroging, koeling en biodiversiteit worden slimme  – & groene – retentiedaken ook financieel gezien een zeer efficiënt middel om aan deze voorwaarden voor de vergunning(en) te voldoen. Dan zijn allerlei maatregelen zoals bergingstanks en infiltratievoorzieningen namelijk geen goedkoper alternatief meer voor slimme retentiedaken, omdat de meerwaarde hiervan optimaal en integraal wordt erkend. Koppel je deze kans aan door te voeren kostenbesparingen voor, tijdens en na de bouw  dan krijgen we werkelijk iets in beweging in Rotterdam!

Rotterdams weerwoord
In het gemeentelijke klimaatprogramma ‘Rotterdams Weerwoord’ staan ambitieuze doelstellingen ten aanzien van groene daken. “Als de gemeente Rotterdam wil dat groene daken zo’n grote rol gaan spelen in het klimaatbestendig maken van de stad, is er meer nodig dan deze ééndimensionale, te zuinige en te voorzichtige stimulering”, aldus het milieucentrum.

Lees de brief aan het college van Burgemeester en Wethouders over de groenedaken:
CollegeBenW.groenedaken.V2.brf