Column Inge Janse – uitgesproken tijdens de Groeneconferentie op 20 december 2022 in Arminius.

Lieve, lieve, lieve bezoekers van de Groeneconferentie,

Ik kom vandaag in vrede. Geen tirade richting de discutabele woningbouwplannen van wethouder Chantal Zeegers, geen vitriool voor incapabele gemeenteraadsleden die hun gekke proefballonnen direct ter aarde zien storten, geen roast van andere mindere goden die – bedoeld of onbedoeld – hun eigen of andermans ruiten ingooien met hun tot massa verworden domheid.

Nee. Niets van dat alles.

Ik kom in vrede. Ik kom met een lofzang. En die lofzang is bedoeld voor het Rotterdams Milieucentrum.

Het was in 2015 dat de even geniale als onnavolgbare voorman Emile van Rinsum (hij is trouwens bijna 10 jaar in dienst als directeur, ik verwacht een prachtige 2023-editie van deze conferentie, waarin we allen verkleed als Emile langskomen!) me voor het eerst een e-mail stuurde. Toen al met die gekke, grote, groene, onderstreepte H waar hij zijn aanhef ‘Ha Inge!’ traditiegetrouw mee begint, alsof zijn e-mails verluchtigde pagina’s zijn uit de verloren Keizerlijke Bibliotheek van Constantinopel.

Oorspronkelijk was ik gewoon de jongen die hun teksten redigeerde. Maar op maandag 20 oktober 2017 kwam eindelijk het hoge woord eruit: “Ik zoek iemand die met een frisse blik en wellicht een lichte verbazing een column kan uitspreken”, zo richtte Emile het woord tot mij. En, ook niet onbelangrijk: “Ik heb een budget(je) beschikbaar.”

En sindsdien, om met Maarten Luther te spreken, sta ik hier, ik kan niet anders.

Vanavond is het de zesde keer dat ik op uitnodiging van deze licht anarchistische club iets mag zeggen op haar jaarlijkse conferentie. Voorheen deed ik dat altijd over het onderwerp, en dan specifiek het categorische falen van mensen in het algemeen en de politiek in het bijzonder om daar slim mee om te gaan. Onhaalbare klimaatplannen van lokale politieke partijen, stupide campagnes voor de waterschapsverkiezingen, een totaal gebrek aan bomen, en een chronisch tekort aan groen in de stad.

Maar dit jaar niet. Dit jaar wil ik juist heel expliciet mijn waardering uitspreken voor het Rotterdams Milieucentrum.

Dat komt ten eerste door het thema van dit jaar: winterklaar.

Want terwijl de Nederlandse overheid totaal overvallen is door de hoge energieprijzen en de schrijnende energiearmoede, zetten Emile en consorten zich al sinds mensenheugenis in voor dé oplossing voor dat euvel: het energiezuiniger maken van woningen. Mijn favoriet is daarbij natuurlijk het al jarenlang lopende traject voor het opleiden van milieucoaches, die vervolgens in hun eigen wijk hun buren en bekenden aansporen om tochtstrips, ledlampen en radiatorfolie te plaatsen – inclusief koffer om die spullen uit te delen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over die tamelijk hallucinante video’s van de OpZuinig-energiecoach die langskomt om huizen te isoleren. De gemiddelde aflevering van Eigen huis en tuin, maar dan met 100 keer minder budget, is er niets bij.

Maar Emile, samen met adviseurs Mohamed Hacene en Wouter Bauman, plus communicatieoloog Marijke ten Caat, is wel vaker zijn tijd ver vooruit. Zo zetten zij zich al jaren met woord en daad in voor de verkoelende werking van bomen, slimme daken die water opslaan, dakakkers vol hoogbouwgroenten, stadsparken als onmisbare longen, het belang van groen onderwijs voor basisscholieren, en de gotspe van onze acceptatie van de slechte luchtkwaliteit in Rotterdam.

Al die thema’s, keer op keer, blijken een paar jaar later van profetische waarde. Ik bedoel, als zelfs de VVD, godbetert, zich inzet voor meer groen, minder auto’s en betere huisisolatie, dan weet je toch dat je altijd al gelijk had?

Ik pleit daarom vanavond niet traditiegetrouw voor een nieuwe regeling, wet, maatregel of actie, maar ben vooral enorm benieuwd wat de nieuwe thema’s zijn die Emile en consorten agenderen. Want waar futurologen, trendwatchers, modeduiders en andere toekomstalchemisten er notoir naast zitten, hebben Emile, Mohamed, Wouter en Marijke een schier foutloze score.

De activist in mij hoopt op geniale thema’s als ‘straatstenen die scooters met een geel nummerbord op een fietspad metershoog de lucht in katapulteren’ of ‘Wethouder Chantal Zeegers die bij elk nieuw bouwproject exact hetzelfde aantal kubieke meters aan bomen moet toevoegen in de binnentuin van het Stadhuis’. Dat lijken mij trends die anno 2026 gemeengoed zouden moeten zijn.

Maar goed. Laat ik mij hier niet aan wagen, want het Rotterdams Milieucentrum is als Nostradamus: uniek in zijn soort, met inzichten die je initieel niet snapt, maar in retrospectief altijd waar bleken te zijn – ook al kost het soms een millennium of twee. Spits daarom uw oren als u Emile, Mohamed, Wouter of Marijke vanavond iets hoort zeggen. Let vooral op als u niet helemaal snapt wat zij bedoelen. Juist dan is de kans levensgroot dat het binnen nu en tien jaar zelfs in het partijprogramma van de VVD staat. Om een andere grote denker aan te halen: je snapt het pas als je het begrijpt.

Ik wens u profetisch veel luisterplezier vanavond. Dank u wel.

Inge Janse –  www.uitgewikkeld.net