Berichten

Zonnige aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand in het Museumpark

Rotterdamse Parkenmaand is afgetrapt vandaag 30 april bij het Natuurhistorisch Museum Rotterdam in het museumpark. In de hele maand MEI zijn er meer dan 100 activiteiten in de Rotterdamse Parken. Op www.parkenmaand.nl zijn ze allemaal te vinden EN meestal gratis.

Groenrede(n)

Marjolein Moeijes van Rotterdam Nationaalpark hielt een (groen)hart 💚 verwarmende Groenrede(n). De Groenrede(n) 2023 is hier te bekijken (helemaal onderaan de complste tekst en te downloaden als Pdf. Groenrede(n) 2023 Marjolein Moeijes):

Aftrap door Ellen Verkoelen

Ellen Verkoelen – de voorzitter van de raadscommissie buitenruimte – trapte vervolgens samen met twee Rotterdamse boswachters de Parkenmaand af (letterlijk dus 🟢).

Gasten op het podium

Met na de aftrap een spectaculaire voorstelling van de Compagnie with balls en een aantal gasten op het podium geïnterviewd door Suzanne Mulder:

🌱 Acteur John Buijsman die op 20 mei de opluchtvoorstelling De Recreanten speelt op het volkstuinpark VTV Blijdorp.
🌱 Koen Marks en Anne Karin ten Bosch over het initiatief Stadsparkwest.
🌱 Femke Schot over Struinen op de Oude Plantage(parkprogramma op 21 mei).
🌱 Dokter Biemans over #righttochallenge in de praktijk op Park 1943 (excursies iedere woensdagochtend en vrijdagochtend in MEI).
🌱 Sarhan Hacene met het bijzondere verhaal over de Koningsboom.

Een mooi videoverslag.

De Kleurbende

En de kinderen konden aan de slag in de Kleurbende van het Rotterdams Volkstheater. Kleien aan de stad van de toekomst.

Het hele parkenprogramma in mei (meer dan honderd programma’s) is te vinden op 📲 www.parkenmaand.nl 🌳

Powered by

📷 : Tom Pilzecker.

GROENREDE(N) 2023 door Marjolein Moeijes –  Nationaal Park Rotterdam

Als kind woonde ik al in Rotterdam. Vanuit mijn slaapkamer aan de voorkant van het complex keek ik uit op een groot parkeerterrein voor auto’s. Buiten spelen deed ik aan de achterkant van het gebouw op een stenige binnenplaats. Mijn buiten activiteiten waren dan ook voornamelijk knikkeren, stoepkrijten en skeeleren. Allemaal hobbies die goed gepaard gaan met stoeptegels en asfalt. Groen leek geen grote rol te spelen in mijn leven, maar dat heb ik dan ook niet heel bewust gemist.

Mijn groene verhaal begint pas vele jaren later, zo’n 4 jaar geleden. Ik hield me steeds meer bezig met bijen en bloemen. Ik leerde over hoe slecht het is gesteld met de wilde bijensoorten in Nederland en over hoe zij de dupe zijn van het grote gebruik van landbouwgif in Nederland.

Bij een lezing leerde ik over de wilde tulp, hoe deze oorspronkelijk een hele open vorm had waar bestuivers makkelijk bij het stuifmeel konden. Maar dat mensen de bloem zijn gaan doorkweken naar de gesloten vorm die die nu heeft, omdat ze dat mooier vinden. De bestuivers hebben helaas niks aan die dichte tulpen.

Niet lang daarna kwam er een kritisch stukje online over de narcissen die overal geplant werden door de gemeente, en hoe deze geen natuurwaarde meer hebben. Ook volledig doorgekweekt voor het oog van de mens.

Die lente van 2019 wandelde ik in de buurt van de Bergse Plas. In de perkjes en langs het water groeiden vrolijke gelijke narcissen. Ik besloot ze van dichtbij te bekijken want ik wilde het met mijn eigen ogen zien.

Ik zakte op mijn knieën tussen de narcissen. Het was inderdaad stil. Geen opvliegende beestjes, geen gezoem. Ik bestudeerde de gele bloemhoofden, ze waren leeg. En ook ik voelde een enorme leegte.

Ik was met stomheid geslagen. Wat wij als stadsbewoners als natuur zien is dus eigenlijk nep, vermenst, aangepast, verpest. Ik voelde me verloren. Ik wilde de bijen helpen maar realiseerde me dat ik niks wist. Ik wist niet eens hoe een natuurlijke plant eruit ziet.

Op dat moment realiseerde ik me hoe ver ik af stond van de natuur en hoe ongelukkig ik daarmee was. Ik realiseerde me dat als ik iets van waarde wilde betekenen in de hele biodiversiteitscrisis, dan zou ik eerst moeten leren over de natuur. Maar waar moest ik in hemelsnaam beginnen?

Ik besloot om te beginnen bij de planten. Schreef me in voor een plantencursus bij Floron en leerde over de 50 meest algemene soorten. Het ontwakende een vuur in mij. Overal waar ik kwam begon ik gepassioneerd wilde planten te fotograferen, Ik maakte vaker wandelingen in stad en daaromheen met de hoop om nieuwe planten te ontdekken, daar  mooie foto’s van te maken en deze te delen op sociale media.

Ik begon met een andere blik, met een ecologische bril zou je kunnen zeggen te kijken naar de stad waar ik leef, Rotterdam. Het heeft mn leven stukken leuker gemaakt! Ik voel me vaak verwonderd door wat ik tegenkom, en vrolijk omdat ik van alles herken. En nieuwsgierig omdat er altijd wat nieuws te ontdekken of te proeven valt.

Met de ecologische bril op mijn neus begon ik te zien dat ook de stad ook natuur is! Veel dieren en planten hebben zich hier gevestigd, zij zien de stad eigenlijk als een soort rots landschap. Ik leerde dat meer dan 10% van de Nederlandse soorten de stad als leefgebied hebben. Tegenwoordig is de biodiversiteit in steden zelfs groter dan op het platteland, en de biodiversiteit in steden blijft toenemen.

De stad is dus een vluchtplaats geworden voor diverse soorten, als bij kun je tegenwoordig beter vertoeven in de stad dan op een boerenveld vol engels raaigras. Onderzoek toont aan dat steden een belangrijke rol kunnen gaan vervullen in het behoud van bijen en andere bestuivers. Een idee waar ik erg enthousiast van word.

Het nadeel van de ecolgische bril is dat je gaat zien wat er allemaal onnodig fout gaat in Rotterdam. Denk aan de ambitieus grote bouwprojecten die overal oprijzen, panden van voornamelijk van glas en staal waar dieren helaas niet veel meer mee kunnen dan zich te pletter vliegen tegen de ramen.

En vaak gaan deze nieuwe gebouwen ten koste van groene verbindingszones, stadsranden en er worden zelfs regelmatig stukjes van onze parken afgesnoept. En ook de volkstuinverenigingen zijn niet meer veilig.

De parken die we hebben worden steeds vaker gebruikt voor grote evenementen. Wat het moeilijk maakt voor de inwoners van de stad, mens en dier om daar rust te vinden. Rust die we soms allemaal afentoe zo hard nodig hebben.

En zo kan ik nog wel even doorgaan, of wacht ik ga gewoon nog even door… (poging tot grap!)

Al het groen wordt kort gehouden, voor de netheid en veiligheid. Sommige grasvelden worden tot wel 22 x keer per jaar gemaaid! Zo maken we het bestuivers en andere insecten en kleine zoogdieren ontzettend moeilijk om te overleven.

Openbare verlichting staat in ruime overvloed ook ’s nachts in parken te branden, wanneer er geen mens komt. Hierdoor worden nachtdieren zoals vleermuizen verstoord

And last but not least in dit lijstje van wat er niet goed gaat in Rotterdam.

Helaas wordt er ook een heel mooi stuk stadsnatuur bedreigd. Tot mijn grote verdriet heeft de wethouder een brug aangekondigd als oeververbinding tussen de Esch en de Veranda. Daar waar het meerjarige participatietraject liet zien dat omwonenden een grote voorkeur hebben voor een geboorde metrotunnel kiest hij ervoor om toch met een brug de auto’s verder te faciliteren in de stad.

Deze brug komt met een enorme prijs. Natuurpolder de Esch, een prachtig verwilderd natuurgebied met wonderschone biodiversiteit zou hiervoor afgegraven moeten worden. Dit mogen we niet laten gebeuren. Met de aanleg van een geboorde metrotunnel blijft de natuurpolder gespaard. Ik zou zeggen tegen de wethouder spaar nog even door voor die tunnel en don’t mess with the Esch. 

Dit allemaal laat zien dat het tijd is voor nieuwe ideeën, een nieuwe cultuur en nieuwe identiteit voor onze stad! Laten we samen een beweging bouwen voor een groene gezond en wilde stad! Een beweging die ons weer dichterbij de natuur brengt.. Een beweging met positieve impact!

Als wij ons bekommeren om de aarde dan focussen we ons vooral op het reduceren van onze negatieve impact. Denk aan geen vlees meer eten, minder vliegen. Maar naast onze negatieve impact verminderen kunnen we ook onze positieve impact vergroten en dat gaat het makkelijkst in je eigen leefomgeving. Door biologische zaadjes te planten, voor inheemse planten te kiezen of het beste nog gewoon te laten groeien wat er van nature op komt kun je direct een positieve impact hebben op de biodiversiteit in je omgeving.

En er is nog veel meer wat je kunt doen, of je nou een geveltuin aanlegt, je eigen eten verbouwt, een vogelhuisje ophangt, kinderen mee naar buiten neemt, vlinders gaat tellen of kruiden gaat plukken in het park. Al die handelingen brengen ons dichterbij de natuur en de natuur dichterbij ons.

Velen van ons weten denk ik al al hoe voldoenend het is om een vol stuifmeel geladen bij te zien afvliegen van een plant die je zelf geplant hebt, of om vogeltje te zien nestelen in een huisje wat je opgehangen hebt. Of het voldane gevoel van tientallen tegels wippen om ruimte te maken voor groen. Het geeft hoop om de impact van je acties positief te zien uitwerken.

En over die hoop, daar gaat Nationaal Park Rotterdam over. Over al die kleine beetjes die we samen kunnen bijdragen. Als we allemaal verantwoordelijkheid nemen voor de vierkante meters om ons heen, de plek waar we werken, waar we wonen en waar we recreëren.  Dan bouwen we samen Nationaal Park Rotterdam.

En al die stukjes groen die we samen gaan beheren vormen dan de stepping stones

voor de flora en fauna in de stad.  Balkonnetjes, tuintjes, poeltjes, samen vormen ze een biodivers stadslandschap. En we gaan door tot er zoveel stukjes groen bestaan dat alles met elkaar wordt verbonden. Zo kan de biodiversiteit echt floreren, en de mens ook.

En het is belangrijk dat iedereen mee gaat doen. Daarom werven we rangers voor Nationaal park Rotterdam. Iedereen kan ranger worden, ook jullie! Als ranger geef je op je eigen manier invulling aan het bouwen aan nationaal park Rotterdam en neem je anderen daarin mee. Zo bouwen we samen een beweging die blijft groeien.

Nationaal Park Rotterdam heeft een manfiest. Ik zou jullie allen willen uitnodigen om dit manifest op de website te ondertekenen en om daarbij na te denken over hoe jij, of jouw bedrijf of organisatie gaat bijdragen aan Nationaal Park Rotterdam. Welke positieve impact wil je maken?

De Nationaal Park Rotterdam beweging staat voor:

  • Gezondere levens en meer sociaal welzijn voor de inwoners van Rotterdam; meer verbinding met de natuur en met elkaar.
  • Meer wildlife, bomen en bloemen. We laten de natuur meer haar gang gaan
  • Natuurlijke habitats, schonere lucht, water, zee en land
  • Tijd buiten met elkaar door middel van cultuur, kunst, spelen, wandelen, fietsen,eten etc
  • Meer lokaal verbouwd voedsel en verantwoordelijke consumptie; minder voedselverspilling en minder voedsel van ver weg.
  • Samen werken, delen, beslissen en van elkaar leren; iedereen denkt en doet mee.
  • Groen inzetten om gelijkheid en rechtvaardigheid te stimuleren; gezonde voeding en groene buitenruimte voor iedereen!

Tot zover het manifest. En graag stip ik nog even de urgentie aan.

Want het is erg slecht gesteld met de biodiversiteit in Nederland, nergens in Europa gaat het zo slecht als in Nederland. Momenteel is er nog maar 15 procent over van de omvang van inheemse planten- en diersoorten die we in 1900 in ons land hadden.

En wij zijn afhankelijk van die biodiversiteit. Wij zijn afhankelijk van de diensten die de natuur ons levert. De natuur kan wel zonder ons maar wij kunnen niet zonder de natuur.

Een grote oorzaak is natuurlijk de intensieve landbouw waar de hoeveel stikstof in het milieu sinds jaren 50 is verdubbeld Ook wordt er nog steeds jaarlijks 5 miljoen kilo aan gif gebruikt in de Nederlands landbouw.

Maar naast dat is er ook is er een gebrek aan ruimte voor natuur. Maar liefst 24% van het Nederlandse oppervlak is bebouwd of bestraat, en we zijn Europese koploper op het gebied van verdere versteniging.

*zucht*

​​We leven in de zesde massa-extinctie golf, wereldwijd worden 1 miljoen plant en diersoorten met uitsterven bedreigd. Dat is 1 op de 6 soorten die er bestaan. En dit keer komt die massa-extinctie niet door een enorme vulkaanuitbarstingen of de inslag van een meteoriet. Dit keer zijn wij de oorzaak: de mens.

Maar als wij de oorzaak zijn van het probleem dan kunnen we wellicht ook de oplossing zijn? Onderzoek heeft aangetoond dat hoewel inheemse volkeren minder dan 5% van de wereldbevolking omvatten zij gezamenlijk 80% van de biodiversiteit in stand houden. Dus het kan wel. De mens is in staat om samen met de natuur te leven en om onderdeel te zijn van een gezond ecosysteem.

Laten we hier in onze stad bouwen aan nieuwe cultuur en een andere invulling van onze buiten ruimte zodat ook wij als stadsbewoners onze balans kunnen vinden als onderdeel van een gezond ecosysteem. Graag nodig ik jullie even uit om je voor te stellen hoe dat eruit zou zien (en je mag je ogen even dicht doen, om het nog wat beter te kunnen leven) terwijl ik de volgende vragen voorlees..

  • Wat als we in Rotterdam schone lucht zouden kunnen inademen?
  • Wat als we 100.000 nieuwe bomen zouden planten én alle bestaande bomen oud zouden laten worden.
  • Wat als alle daken van Rotterdam parken zouden hebben?
  • Wat als onze stadsparken en groengebieden beschermd zouden zijn?
  • Wat als we allemaal een moestuin zouden hebben?
  • Wat als we allemaal meer tijd buiten zouden doorbrengen?
  • Wat als er in de stad meer wilde dieren zouden leven?
  • Wat als Rotterdam een Nationaal Park zou zijn?
  • Doe je mee? Dankjewel.

We staan nu op een tweesplitsing. Gaan we richting een dode planeet.

Aan de ene kant een dode planeet, waar we eindigen als we zo door blijven gaan. Een planeet die overbevist is. Waar industrieele landbouw met gif en kunstmest de bodem zodanig heeft verpest dat er niets meer groeit en waar geen insecten meer zijn. Waar het geluid van vogelzang ontbreekt, want zonder insecten geen vogels.

Aan de andere kant hebben we een leefbare planeet, die niet alleen overleefd maar letterlijk en figuurlijk bloeit. Rotterdam is daar een nationaal park.

En laten we dat ons even voorstellen, hoe dat er uit ziet.

Laten we allemaal even de ogen sluiten (wie zich daar gemakkelijk bij voelt). Adem rustig in en rustig uit. In en uit, stel je voor dat je omringd word door bomen, honderden bomen.  De bomen voeden je met frisse lucht om in te ademen. Adem al die frisse lucht maar eens in en weer uit. Voel hoe je een bent met alles om je heen, hoe al het leven op aarde met elkaar is verbonden. Houd je ogen nog even dicht als je wilt en laat je fantasie haar wilde gang gaan bij de volgende vragen:

  • Wat als alle daken van Rotterdam parken zouden hebben?
  • Wat als onze stadsparken en groengebieden beschermd zouden zijn?
  • Wat als we zouden kunnen zwemmen in onze schone rivieren?
  • Wat als we allemaal een moestuin zouden hebben?
  • Wat als we dichterbij de natuur zouden leven?
  • Wat als we allemaal meer tijd buiten zouden doorbrengen?
  • Wat als er in de stad meer wilde dieren zouden leven?
  • Wat als Rotterdam een Nationaal Park zou zijn?
  • Dankjewel.

 

Aftrap 9de Parkenmaand in het Museumpark

Zondag 30 april wordt de Rotterdamse Parkenmaand afgetrapt in het Museumpark na de traditionele groenreden(n) die dit jaar wordt uitgesproken door Marjolein Moeijes. De aftrap wordt zoals ieder jaar omlijst door muziek en (straat)theater. Op het podium bij het Natuurhistorisch Museum nodigt Suzanne Mulder een aantal groene intiatiefnemers uit op het podium voor een interview. Je bent vanaf 13.00 uur welkom!

Marjolein Moeijes

Marjolein Moeijes (31) is stadsnatuurliefhebber en de initiatiefnemer van de campagne ‘Nationaal Park Rotterdam‘. Vanuit een netwerk van groene initiatieven werkt ze aan ee nieuwe identiteit voor de stad, die van een nationaal park. Wat als onze stad tien keer groener zou zijn? Wat als er hier meer wilde dieren zouden leven? En wat als we ons eten zouden kunnen plukken in onze eigen stad?

Marjolein stond in de ‘Duurzame Jonge 100. Ze was een van de organisatoren van de grootste klimaatmars ooit in Rotterdam, want: “Rotterdam is wel de plek waar ik toch steeds thuiskom.” , aldus Marjolein. Op 30 april spreekt Marjolein de jaarlijkse Groenrede(n) uit.

De Parkenmaand in mei

De Rotterdamse Parkenmaand gaat verhuizen naar mei. Zaterdag 29 april 2023 wordt de Parkenmaand geopend in het Museumpark (13.00 uur).  Met zoals gebruikelijk ook weer de Groenrede(n) en de officiële aftrap. De Parkenmaand is een initiatief van het Parkenoverleg en het Rotterdams Milieucentrum.

De Rotterdamse Parkenmaand is in de afgelopen jaren uitgegroeid naar een groen evenement in de Rotterdamse parken met zo’n honderdveertig activiteiten (2019 /2020). Wandelingen, tochten, workshops maar ook steeds meer culturele programmering zoals ‘Dansen in het Park’, concerten en films.

Er werd een mooi boekwerkje gemaakt voor de sponsors en fondsen. Met meer budget kan er meer publiciteit gemaakt worden voor de groene activiteiten en naast de vele wandelingen en workshops ook culturele activiteiten worden georganiseerd. Bekijk het hieronder:

De Parkenmaand zit erop!

De 8ste Rotterdamse Parkenmaand zit erop! Het was een septembermaand vol met activiteiten. De Parkenmaand werd 5 september afgetrapt door wethouder Karremans in Wijkpark Het Oude Westen (zie HIER). Boswachter Natascha Hokke (Natuurmonumenten) sprak de jaarlijkse Groenrede(n) uit (zie HIER). Er werden dit jaar meer dan 140 parkactiviteiten georganiseerd (een record!).

In de Parkenmaand naast wandelingen, tochten en andere groene activiteiten dit jaar ook veel cultuur. Films (bij de Rotterdamse Munt), ‘dansen in het Park’ (zie MURIKAMIFICATION van Arch8 >>> HIER, zie ENGEL van Dansateliers Marta&KIM >>> HIER. Highlights waren het zondagochtendwandeling met concert van het Onverharde Pad in Het Park met harpiste Petra Rosa, de fietstocht langs de Groeneconnectie,

Wandelingen en volgelsringen

Ook waren er weer wandelingen door Het Park van Droom en Daad (i.s.m. de gemeente Rotterdam), de jaarlijkse bomenwandelingen van Han van Hulzen en de stadwandelingen van Wilma Kruger (wijkpark Het Oude Westen) en kon je met de gebroeders Groen vogels ringen in het EssenburgparkGroenGoed organiseerden ook dit jaar weer een aantal (wildpluk)wandelingen en ‘plantenverhalen’.  Het Dakpark kunnen we uitroepen tot het meest actieve park van het jaar, zij organiseerden ieder weekend een flink aantal rondleidingen en workshops. Parkenoverleg voorzitter Marius Huender organiseerde weer een aantal ‘natuur – en historiewandelingen’ door het Kralingse Bos. Met dank ook aan Natuurstad Rotterdam voor de mooie kinderactiviteiten !

Foto’s: Tom Pilzecker & Karin Oppelland.

De Rotterdamse Parkenmaand 2021 werd mogelijk gemaakt door  de parkvrijwilligers, de Rotterdamse Boswachters, het Rotterdamse Parkenoverleg met financiële ondersteuning door de Gemeente Rotterdam, stichting Droom en Daad, de Nationale Postcode Loterij en het Elise Mathilde Fonds. Met dank aan parkcafé de Parqiet en TOUR ART en het Rotterdams Volkstheater voor de evenementenondersteuning.

 

Groenrede(n) 2021 door Natascha Hokke

Boswachter Natuurmonumenten Natascha Hokke sprak zondag 5 september de jaarlijkse Groenrede(n) uit bij de opening van de Rotterdamse Parkenmaand. Je kunt de tekst onderaan ook nog doorlezen.

Bekijk het hier op video:

Groenrede 2021

Natascha Hokke (boswachter Communicatie en Beleven bij Natuurmonumenten)

Nogmaals welkom allemaal tijdens de opening van de Rotterdamse Parkenmaand. Dankjulliewel dat ik hier mijn Groenrede mag houden. Extra bijzonder ook, want als stadsbewoner houd ik enorm van de parken – die groene paradijsjes, fata morgana’s bijna – in die rauwe stad die Rotterdam is.

Ik heb het geluk dat ik mijn liefde voor die dynamische binnenstad waar ik zo van houd dagelijks mag verruilen. En wel voor een even bijzondere omgeving aan de rand van Rotterdam. Een landschap met een totaal andere sfeer. Weidsheid en ruimte. Ineens ligt die skyline in de verte als ik aangekomen ben op het boswachterskantoor van Natuurmonumenten. En toch, die skyline ligt er altijd. Zo voelt Rotterdam ver weg en tegelijkertijd ontzettend dichtbij.

Ik neem je graag even mee op mijn fietstocht, mijn woon-werkverkeer als je het zo wilt noemen. Want eerst worstel ik mij langs verkeersknooppunten, zoals Kleinpolderplein, gaat mijn route langs industrieterreinen, stenige wijken en Zestienhoven. Je hoort het al, het is een worsteling door de concrete jungle.

Maar, ik weet wat daarbuiten ligt. Ik weet wat er te vinden is. Je moet het ook maar net weten natuurlijk. Eigenlijk is dat zo met alles in Rotterdam: de fijne terrasjes, lekkere restaurantjes, maar ook de parken en natuurgebieden. Kijk bijvoorbeeld maar eens waar we nu staan, zo verborgen aan de Kruiskade. Je moet maar nèt weten wat echt de moeite waard is. En er soms even voor op die fiets springen.

Het pleidooi dat ik vandaag dan ook wil houden, is:

De stad is ook natuur, het platteland is ook van de stad

Wij, als Natuurmonumenten, zetten ons al jarenlang in voor dat platteland rondom de stad. Maar, we hebben een probleem: nog steeds komt die medestadsbewoner van mij de stad niet uit.

En misschien is dat ergens wel logisch. De scheiding tussen stad en natuur is eeuwenoud. Tot de negentiende werd de natuur gezien als barbaars, een woestenij. Dat moesten en zouden we temmen. Bomen werden gekapt om een stad op te bouwen. Natuur vs. cultuur. De laatste paar eeuwen verloor de wildernis terrein en zijn we de wilde natuur gaan romantiseren. Verschillende visies op natuur volgden elkaar op. Maar, de invloed van de mens was steeds aanwezig en bleef groeien, zeker in dat kleine drukbevolkte Nederland. Dit heeft geresulteerd in het Hollandse landschap dat er nu ligt. De vraag is nu: hoe kijken we nú naar natuur? Anno 2021?

Wat veel mensen niet weten, is dat op weinig plekken in Europa een stad in zo’n spectaculair landschap ligt als ons eigen Rotterdam. We wonen hier in een machtige delta, waar 3 grote Europese rivieren samenkomen en uitmonden in zee. De diversiteit aan natuur rond Rotterdam was tot voor kort ongekend, ook op internationaal vlak. Zeehonden zwemmen in de Nieuwe Waterweg, Voornes Duin is een van de meest biodiverse duingebieden van Nederland. Op fietsafstand heb je ten noordwesten van de stad de uitgestrekte polderlandschappen Midden-Delfland en noord-oostelijk de Krimpenerwaard. Ten zuiden van de stad vind je en voormalige eilanden als het IJsselmonde, de Hoekse Waard en natuureiland Tiengemeten, het allerlaatste echte eiland van Zuid-Westelijk Nederland.

Het eerste deel van mijn pleidooi De stad is ook natuur, hartstochtelijk bepleit door Kees Moeliker tijdens de Groenrede in 2019, staat meer en meer op de agenda. En ja, tuurlijk zijn we er nog niet: we moeten nog flinke stappen zetten voor de transitie naar een natuurinclusieve samenleving. Maar, de gemeente investeert momenteel veel in het binnenstedelijk groen. Met de Uitvoeringsagenda Biodiversiteit wil de gemeente de achteruitgang van de biodiversiteit keren. En onlangs lanceerde de stad het plan om enkele honderden miljoenen te investeren in zeven grote groene projecten in de stad. Logisch ook, want de afgelopen jaren hebben we gezien hóe zeer iedereen snakt naar dat groen, hoe belangrijk het is voor gezondheid en welzijn. Het kan een oplossing vormen voor vraagstukken waar we vandaag de dag mee te maken hebben.

Rotterdam wil een ‘resilient city’ worden. Een veerkrachtige stad, die is opgewassen tegen de wereldwijde uitdagingen van de toekomst. Het is zó nódig om die verbinding te leggen. Klimaatverandering wordt meer en meer zichtbaar en voelbaar. De hevige regenbuien van deze zomer zorgen ervoor dat de straten van Rotterdam blank staan. De hogere temperaturen én het gebrek aan afkoelingsmogelijkheden zoals zwemplassen en bomen, zorgen dat de stad een kookpunt bereikt. We voelden en voelen ons kwetsbaar tijdens corona. We trokken de supermarkten leeg. Wat als er niet genoeg eten te halen is? Kleine kraampjes op het boerenerf waren ineens erg populair. Er was veel waardering voor de boer in de buurt. Het is nu tijd dat we de landbouw rondom de stad optimaal gaan inzetten vóór de stad. Dat betekent: niet alleen maar produceren voor export. Laten we onze stad voeden met die mooie producten van onze eigen boeren. Dit laat het al duidelijk zien. We hebben het platteland nodig, we hebben groen nodig.

 De tweede zinssnede van mijn pleidooi het platteland is ook van de stad valt nog te vaak van de agenda. De blik van Rotterdam is té vaak naar binnen gekeerd. In Amsterdam, Den Haag en Utrecht zijn er duidelijke groene routes vanuit de stad naar het buitengebied. Hier zijn die groene verbindingen slechter ontwikkeld. Dat illustreert mijn fietstochtje maar al te goed. Gevolg is dat het Rotterdams platteland minder bekend is onder inwoners van de stad, terwijl er vlak bij huis zo veel te ontdekken is.

Het landschap om de stad krijgt dus nog niet de aandacht die het verdient en staat onder grote druk. De boeren op het Rotterdams platteland hebben het moeilijk. En ook is veel van de biodiversiteit rond Rotterdam op het platteland verdwenen. Op intensief gebruikte graslanden is geen plaats meer voor bloemen, kruiden en insecten. Te weinig jonge grutto’s overleven het voorjaar. De patrijs en de veldleeuwerik hebben hun leefgebied verloren.

Juist in Rotterdam is een grote en krachtige beweging ontstaan van burgers die zelf iets willen doen voor hun leefomgeving. Veel van hun initiatieven richten zich op anders omgaan met voedsel en eten. Op eerlijk eten van het eigen platteland. Neem nu bijvoorbeeld. Boer Jan-Dirk Rodenburg. Stadsherder Martin Oosthoek. Het zijn Rotterdammers. Ze wonen dan misschien in een polder, ze wonen in Rotterdam. Het is hoog tijd voor meer vraag en aanbod naar duurzame streekproducten! Zo wordt Rotterdam ook op dit punt een resilient city!

Ik zou willen pleiten; stap op die fiets, stap in de metro. Ga het zelf ontdekken! Dit bijzondere stukje Rotterdam. Er ligt een kloof tussen stad en land, maar het is onlosmakelijk verbonden met elkaar.

Ga bij een boer kijken. Kijk hoe het er echt aan toe gaat. Want, hoe voelt het voor jou als die grutto onder je neus, op een paar kilometer afstand uitsterft? Je kunt echt zelf die stad nóg mooier maken. Je kunt echt jouw platteland helpen: de vogels die er leven, de bloemetjes die er bloeien.

En er is zo veel te ontdekken rondom Rotterdam. Ten noorden via een 400 ha nieuw natuur- en recreatiegebied kom je bij Midden-Delfland, het eerste Bijzonder Provinciaal Landschap van NL. De historisch tochtjes langs trekvaart De Schie maken het alleen maar leuker! Bij Belevenisboerderij Schieveen ontdek je het boerenleven. Het nieuwe fietspad ‘Het Polderpad’ tussen de Rotte en de Schie is bijna gereed.

En last but not least: tijdens de aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand kan ik het zeggen. Rotterdamse groenliefhebbers hebben er een nieuw park bij. Volgende week opent Buitenplaats De Tempel opnieuw haar poorten voor publiek. Sinds kort mogen mijn collega-boswachters en ik dit park beheren. En daar zijn we ontzettend trots op. De Tempel en Nieuw Rhodenrijs zijn gelegen aan de Schie bij Oud-Overschie en behoren tot het mooiste en meest waardevolle erfgoed in het groen tussen de Rotte en Schie. Een prachtig park, een groen Rijksmonument. Als je het hebt over de mooiste parken van Rotterdam die je moet weten, die je moet kennen. Dan is dit er zeker één van.

Dus, beste mensen. Hoe gaan we met die natuur om?

We hoeven niet terug naar vroeger, maar we moeten wel beslissen hoe we verder willen gaan. Ik houd van de dynamische en bruisende stad. Tegelijkertijd voel ik mij geborgen in de natuur. In deze tijden van onzekerheid, pandemieën, oorlogen is het een plek om tot jezelf te komen. Te wortelen. En dan weer die ruimte te vinden om te verbinden. Met jezelf, met de medemens. Met je lichaam en het voedsel. Met de stad. Met het platteland. Met de natuur. Het vormt onze identiteit.

We mogen trots zijn op onze stad, ons land en de omliggende natuur die ongekend bijzonder en rijk is en perfect te ontdekken vanuit de binnenstad. Ook al moet je de plekjes nèt weten.

De 4de Groenrede(n) van de Rotterdamse Parkenmaand – uitgesproken op 5 september 2021.

September is weer de Rotterdamse Parkenmaand

Voor de zevende keer wordt in september de Rotterdamse Parkenmaand georganiseerd. De wandelingen, workshops, natuurwerkdagen en (dans)voorstellingen in de Rotterdamse parken zijn op www.parkenmaand.nl te vinden en te boeken. De meeste activiteiten zijn gratis en voor een aantal wordt een kleine bijdrage gevraagd.

Aftrap op zondag 5 september

De aftrap van de Parkenmaand is op zondag 5 september in wijkpark Het Oude Westen. De jaarlijkse Groenrede(n) dit jaar wordt uitgesproken door boswachter Natascha Hokke (Natuurmonumenten). Er is muziek van de Tentband en de dansvoorstelling Engel en verschillende workshops o.a. van STEK de Stadstuinwinkel en gratis zaailingen van Cool Down City.

Kinderen kunnen in de Kleurbende van het Volkstheater aan de slag met het schilderen en kleien van hun droompark.

Dansen in het park

Zondag 5 september kun je genieten van ENGEL in het Wijkpark Het Oude Westen. Een dansvoorstelling van en met het makerduo Marta Alstadsæter en Kim Jomi Fischer (een productie van Dansateliers Rotterdam).

MURIKAMIFICATION!

Je kunt zondag 12 september mee met MURIKAMIFICATION in het Park (bij de Euromast). Een performance naar een choreografie van Erik Kaiel (arch8). Of het nou in de tram van Montreal is, in de bergen van Afrika, in de straten van een stad of in het Park bij de Euromast. De performers van MURIKAMIFICATION performers laten je werelds dromen op alledaagse plekken.

Wandelen in de parken

Er zijn weer aardig wat wandelingen en tochten tijdens de Parkenmaand. Iedere zondagmiddag in september kun je mee met ecoloog Han van Hulzen op bomentocht langs de Heemraadspark. Droom en Daad organiseert wandelingen door ‘Het Park’ waarin wordt uitgelegd hoe het park in haar oorspronkelijke staat wordt teruggebracht. Natuurgids Marius Huender en historicus Dik Vuik komen met vijf wandelingen in het Kralingse Bos waarin de historie van het bos en de natuur worden gecombineerd.

Vanaf het Luchtpark kun je mee door het gebied rondom de Luchtsingel met als toppunt de DakAkker dakboerderij op het Schieblock. Vier XXL tours met dakgids Rob van Katwijk. Wandelen in combinatie met praten over wandelen kan op 17 september met het wandelsymposium van ‘Het Onverharde Pad’.

Mee met de boswachters

De Rotterdamse boswachters  gaan me je op tocht door het Zuiderpark, het Park, Eiland van Brienenoord en het Schiebroeksepark. De stadsecologen gaan op zoek naar biodiversiteit in de stad in een 10 voor 010 wandeling in het Kralingse Bos.

Meewerken in de parken

In veel parken werken vrijwilligers. Zij doen vaak de extra klussen zoals het ecologisch beheer. Tijdens de Parkenmaand kun je een keer met ze meewerken. In het Kralingse Bos maar ook op het Dakpark in Delfshaven.

Groene connectie

Zondag 19 september wordt de acht kilometer lange Groeneconnectie afgefietst. Onderweg vertellen betrokken bewoners meer over de Buurttuin op het Dakpark, het Essenburgpark, de buitenplaats Spangen, Park 1943 en de Spoortuin. Een verrassende fietstocht met inspirerende sprekers die deels over een oud spoorwegtracé loopt.

Muziek in het park

Zondagochtend 19 september vroeg kun je mee met een ochtendwandeling door het Park die wordt afgesloten met een pianoconcert Cecilia Garcia Gacia bij parkcafe de Parkiet.  Het Hefpark organiseert in samenwerking met het Rotterdams Volkstheater vier parkconcerten met het Janzous Ensemble, het Carlama (Balkan) Orkester, de Tentband. Ook op Stadskruidentuin Rotterdamse Munt is muziek tijdens de Terrastivals met o.a. saxofonist Arie Kuit, zangeres Megan Davids en de Surinaamse Otis Redding: Louis Windzak.

12 september wordt het jaarlijkse zondagmiddagconcert georganiseerd op het Ommoordseveld met de dansband OKV Wilton.

Op 19 september de ‘Tuinen van Brienenoord’ op het Eiland van Brienenoord. Met op acht tuinpodia acht muziek – en storytelling optredens o.a.: zanger en accordeonist en vertolker van het levenslied Pierre van Duijl, singer-songwriter Famke Rauch, story teller Gilles Renard  en de cellist Kalle de Bie, bekend en de Rotterdamse gitaarbouwer Harm Goslink. Je kunt mee in twee rondes.

De activiteiten zijn hier te boeken:

www.parkenmaand.nl

 

 

 

 

 

De GROENREDE(N) 2020 van de gebroeders Groen

Rotterdamse Parkenmaand. De maand september staat bol van wandelingen, tochten, workshops en kleine evenementen in de mooie parken in onze stad. Zondag 6 september werd de jaarlijkse GROENREDE(N) uitgesproken. Dit jaar door de gebroeders Groen. De Groenreden is hier te downloaden: Groenrede.n.2020.GebroedersGroen

Bekijk en beluister de Groenrede(n) van de Rotterdamse tweeling biologen hier:

Groenrede(n)

Vorig jaar 2019 sprak de directeur Kees Moeliker van het Natuurhistorisch Museum de groene rede(n) uit en het jaar daarvoor in 2018 Wim Pijbes van de stichting Droom en Daad. Dit jaar spreken de gebroeders Groen (de tweeling biologen) de derde Groenrede(n) uit.

Programma Parkenmaand

Het programma kan je vinden op de website www.parkenmaand.nl, sommigen zijn gratis, enkelen voor een kleine bijdrage. De meeste activiteiten worden georganiseerd door de parkvrijwilligers, maar ook de Rotterdamse boswachters doen weer mee met een aantal mooie rondleidingen door ‘hun’ park. Het aantal deelnemers is vanwege de coronamaatregelen berperkt dus wees er snel bij! De meeste activiteiten zijn HIER te boeken een aantal activiteiten is direct bij een organisatie, park of tuin te boeken.

Foto impressie van de GROENREDE(N) in het Heemraadspark op 6 september met muziek van PadamPadam, theater de Wereldwachter, de Bloesembar en droomparken schilderen in de Kleurbende.

 

De Rotterdamse Parkenmaand 2019 is afgetrapt!

Zondag 1 september werd de 7de Rotterdamse Parkenmaand officieel afgetrapt door wethouder buitenruimte Bert Wijbenga in Het Park bij de Euromast nadat Kees Moeliker (directeur Natuurhistorisch Museum) de groenrede(n) had uitgesproken. De aftrap werd omlijst door theater Ruut van Hooft met ‘de Wereldwachter’, Company with balls, het Orikadabra theater en de Kleurbende. Muzikaal omlijst door de Catscratchers!

Parkenmaand
In de Parkenmaand in september worden ruim honderd activiteiten georganiseerd in de Rotterdamse Parken. Van wandelingen, workshops tot dans en muziek. Door boswachters, parkbeheerders maar ook door veel vrijwilligers die actief zijn voor het beheer en behoud van groen in de stad.Meer informatie over de Parkenmaand op www.parkenmaand.nl.

Groenrede(n) 2019 van Kees Moeliker: “De stad is ook natuur”

De jaarlijkse groenrede(n): “De stad is ook natuur“. Uitgesproken door Kees Moeliker (directeur Natuurhistorisch Museum Rotterdam) bij de aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand 2019 op 1 september jongstleden in Het Park.

Dames en heren, als u het treft en er ook een beetje oog en oor voor heeft, ziet en hoort u hier vandaag, 1 september 2019, hoog in de bomen van Het Park de bonte vliegenvanger. Laag bij de grond fladderen distelvlinder, bont zandoogje en gehakkelde aurelia. Hier bieden oude bomen nestgelegenheid aan blauwe reiger, boomklever en bosuil. De vijvers zitten vol zoetwatermosselen. Tongvarens vormen sporen en de muurleeuwenbek bloeit. De biodiversiteit van dit stadspark is groot, en dat geldt ook voor de verscheidenheid aan dieren en planten binnen de gemeentegrenzen van Rotterdam. Mijn collega’s van Bureau Stadsnatuur houden de stand nauwgezet bij: de teller staat momenteel op 1092 soorten dag- en (vooral) nachtvlinders, 925 soorten hogere planten, 352 soorten vogels, 264 soorten vliegen, 165 soorten mossen, 119 soorten bijen en hommels, 53 soorten vissen, 44 soorten zoogdieren, 40 soorten libellen, 24 soorten sprinkhanen, 11 soorten amfibieën en reptielen, en nu ben ik nog niet eens halverwege de lijst die nog steeds groeit. Onlangs werd er hier vlakbij, in de daktuin van het Erasmus MC, nog een nieuwe insectensoort voor Nederland ontdekt: een nog geen vier millimeter grote schildwesp. Gisteren werden er in het kader van de landelijke Nachtvlindernacht motten gevangen in het Essenburgpark – dat leverde de loeizeldzame Sint-Janskruiduil op.

Rotterdam dankt die rijke biodiversiteit aan een aantal factoren. Steden zijn net een tikje warmer dan het buitengebied, en dat help sowieso. We hebben hier het havengebied dat zich uitstrekt tot de Maasvlakte en Hoek van Holland, en onze stad heeft relatief veel en vooral grote parken. Samen met sloten, vijvers, binnentuinen, groene daken, wegbermen en andere micro-leefgebiedjes maken die onze stad tot een plek die de mens deelt met een grote verscheidenheid aan dieren en planten.

Wat hebben wij – stadsmensen – aan al dat natuurschoon? Bijna anderhalve eeuw geleden verkoos de schrijver George Gissing (1857-1903) het stadse leven in Londen voor dat op het Engelse platteland omdat – ik citeer – ‘parken niets anders zijn dan straatstenen verhuld onder een laagje gras’. Dat is nu wel even anders. Toen ik vorig jaar voor RTV-Rijnmond mocht meewerken aan de televisieserie ‘Rotterdammers in het Groen’ ben ik op prachtige groene plekken geweest. Hippe dakakkers, verborgen stadstuintjes, braakliggende terreinen, volkstuinen, zelfs een verlaten treinspoor dat als onderdeel van ‘de Groene Connectie’ door een heuse stadsjungle voert. Met overal enthousiaste mensen die er van genieten en er ook letterlijk zelf wat van maken. Ik heb gezien en ervaren hoe mijn stadsgenoten parken en tuinen op verschillende manieren omarmen als een natuurlijk verlengstuk van hun leefgebied.

Stadsnatuur is onmisbaar, voor iedereen. Stadsparken scharen zich onder de eerste levensbehoeften, en in vergelijking met betonwoestijnen hebben groene steden voordelen op het gebied van economie, gezondheid, welbevinden en (ecologische) veerkracht.

Een groene stad is (financieel) rijker en heeft een gunstig vestigingsklimaat, maar in dat economische voordeel schuilt een gevaarlijke paradox. Grond- en huizenprijzen nabij stadsparken zijn 10 tot 20% hoger dan elders in de stad en daardoor is de druk om in of bij parken te bouwen groot. Een stad die dat toelaat, snijdt zichzelf en haar bewoners in een levensader.

Het besef dat natuur goed voor de gezondheid is, kent een lange geschiedenis maar kreeg in de jaren tachtig van de vorige eeuw vleugels toen bleek dat patiënten die na een galblaasoperatie uitkeken op groen, sneller genezen dan zieken met dezelfde kwaal die vanuit hun bed slechts uitzicht hadden op een blinde ziekenhuismuur. Het Erasmus MC heeft de nieuwe daktuin echt niet alleen voor die schildwesp aangelegd. Wetenschappelijk onderzoek bewijst ook dat stadsmensen die een flinke portie buurtnatuur tot zich kunnen nemen, geestelijk en lichamelijk gezonder zijn dan mensen die dat moeten missen. Ziektecijfers zijn aanmerkelijk lager in groenere stadsdelen. Lagere niveaus van depressie, angst en stress blijken geassocieerd met het aantal vogels dat mensen in hun omgeving kunnen zien. Het horen van vogelzang doet daar nog een schepje bovenop: het is rustgevender dan het geluid van kabbelend water en het zachtjes tikken van regen. Zelfs het voeren van vogels levert een heilzame klik tussen mens en natuur.

Groen in steden zorgt ook voor een verhoogd gevoel van veiligheid, en parken zorgen voor sociale cohesie en -mobiliteit. Ook families uit Hillegersberg barbecueën, ondanks de beschikbaarheid van een riante eigen tuin, voor de sfeer en gezelligheid in het Vroesenpark.

Parken verhogen ook de ecologische waarde, de veerkracht en de duurzaamheid van steden. De eerder genoemde rijke biodiversiteit is ook op zich zelf al dikke winst, zeker ook omdat de natuurwaarden van het agrarische buitengebied achteruit hollen. De stad is een biotoop met eigen natuurwaarden. Op het gebied van veerkracht en duurzaamheid is berekend dat de 2,4 miljoen bomen die in het centrum van Beijing groeien, jaarlijks bijna 1.300 ton fijnstof wegvangen. In Chicago heeft één boom alleen al om die zuiverende werking een fictief prijskaartje van dik 400 dollar. Parken absorberen water dat anders voor overstromingen kan zorgen, en de temperatuur is er 1 tot 4 graden lager dan elders in steden. Wie heeft er in de afgelopen zomer geen verkoeling gezocht in een park?

Het is al met al logisch dat steeds meer mensen van stadsparken gebruik maken, en dat is goed. Maar hoe ver ga je met festivals en andere invasieve activiteiten in openbaar groen? De draagkracht van een park verschilt wezenlijk van die van een asfaltvlakte. De grens die gesteld moet worden, moet mensen de kans geven van het stadsgroen te genieten zonder uit het oog te verliezen dat juist het planten- en dierenleven de aantrekkelijkheid van parken bepaalt. Dat (natuur)besef moet bij parkbeheerders, festivalorganisatoren en -bezoekers dieper wortelen.

Rotterdam heeft nog geen duidelijk en breed gedragen ecologisch beleid voor de buitenruimte. Daar zou vol op ingezet moeten worden, want het toepassen van ecologische kennis in de stedelijke omgeving komt niet alleen plant en dier maar juist ook stadsmensen ten goede. Daarom alvast zes aanbevelingen:

(1) Maak groene verbindingen tussen parken, ook met het buitengebied;
(2) Koester braakliggende terreinen – dat zijn broedkamers van biodiversiteit;
(3) Laat eens wat groeien, maai met mate en bewust;
(4) Zorg niet alleen voor groen, maar ook voor kleur – wilde bloemen zijn onmisbaar voor insecten en fleuren mensen op;
(5) Betrek burgers bij aanleg en beheer van parken en tuinen – kennis en enthousiasme zijn onbetaalbaar;
(6) Bouw natuurinclusief – zodanig dat een bouwwerk bijdraagt aan de lokale biodiversiteit en natuurwaarden.

Tenslotte en bovenal, dames en heren, benadruk ik dat er niets, maar dan ook niets van bestaande parken afgeknabbeld mag worden voor woningbouw of wat dan ook .’

Rotterdam – 1 september 2019

Kees Moeliker
Directeur Natuurhistorisch Museum Rotterdam

Parkenmaand afgesloten met conferentie Groen van de toekomst

Met de conferentie ‘Groen van de toekomst‘ werd 29 september de Rotterdamse Parkenmaand afgesloten. Groenaannemers, groene-organisaties, welzijns – en bewonersorganisaties, zelfbeheerders en (andere) Rotterdammers met een ‘groen hart’ gingen met elkaar in gesprek over hoe Rotterdam het groenonderhoud in de toekomst beter en slimmer kan uitvoeren?

De conferentie vond plaats onder en op de Hofbogen en het nieuwe ‘Luchtpark’. Wethouder Wijbenga (van buitenruimte) opende de conferentie.

Bert Wijbenga
De conferentie werd geopend door wethouder buitenruimte Bert Wijbenga. Hij gaf een toelichting op de groende ambities van het Rotterdamse College. De komende vier jaar wil het college de stad vergroenen met 200.000 m2 terwijl er ook een flinke bouwopgave ligt. Er wordt onder meer ingezet op de aanleg van rivierparken, het realiseren van ecologische verbindingen, meer groene daken en het verruilen van verharding voor groen.

Kees Moeliker
Kees Moeliker, directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam inspireerde de deelnemers met een column. Hij stond stil bij de ‘de mens’ in het Rotterdamse groen en stadsnatuur. Wat doen ze er, waar komen ze en waarom? De televisieserie ‘Rotterdammers in het Groen‘ van RTV-Rijnmond geeft antwoord op deze vragen: Kees fietst door de stad en praat met Rotterdammers in het groen. Na vijf afleveringen is duidelijk, dat bestaande parken en andere groenvoorzieningen steeds intensiever gebruikt worden. Het Rotterdamse groen en de stadsnatuur worden omarmd door Rotterdammers. Maar waar ligt de grens van wat wel en wat niet kan? Hoe zijn mens en natuur in evenwicht in de stad? Deze conferentie heet ‘Groen van de toekomst’. Kees zegt in zijn column: ‘Groen heeft de toekomst’. Lees de colunm HIER <<<

Workshops
In vijf workshops spraken de aanwezigen over de uitdagingen in het groenbeheer in Rotterdam.

    • aanbesteden van de toekomst: Er is veel te winnen en mogelijk in de samenwerking tussen initiatieven uit de buurt en groenaannemers. Wederzijds vertrouwen is daarbij belangrijk. Ruimte voor het leveren van kwaliteit moet behouden blijven daar wordt door alle partijen meer ruimte voor gewenst) en ook het toezicht daarop kan verbeterd worden … “waarom de buurt geen toezicht laten houden”.
    • participatie: Bij participatie werd duidelijk dat in een volgende aanbesteding van het groenonderhoud aandacht moet zijn voor maatwerk per gebied. Zodat er beter wordt aangesloten met de onderhoudsactiviteiten bij de vragen uit de wijken. Momenteel wordt er veel gestuurd op resultaten zoals hoe vaak er wordt gemaaid en hoe vaak er wordt geschoffeld. Met participatie worden andere waarden belangrijker zoals samenwerken, gezondheid en buurtverantwoordelijkheid. Meet juist die inspanning en niet alleen het resultaat. 
    • resilience & groenonderhoud: Belangrijkste leerpunt bij de workshop resilience is dat je van groen goud kunt maken. Dit betekent dat groenafval van de een, grondstof is voor de ander. Zo zou je vraag en aanbod van planten via social media kunnen koppelen, een soort GroenisGoud marktplaats. Het vergroenen van de stad is ook belangrijk bij de wateropgave van de stad. Dat draagt bij aan een weerbare, veerkrachtige stad. Als er meer gebouwd wordt, is ook aandacht nodig voor groen in de buurt. 
    • samenwerking: Bij deze workshop is stil gestaan welke partijen allemaal betrokken zijn bij het groenonderhoud. De partijen zijn in beeld gebracht en hoe deze zich verhouden tot elkaar en het groenonderhoud.
    • insectenvriendelijk beheer:  De deelnemers aan de workshop hebben in totaal 23 maatregelen op een rij gezet, die kunnen bijdragen aan een insectenbewust beheer. Daarnaast ook 8 belemmeringen. De top 2 aanbevelingen waren: 1) Zorg voor bewustwording en draagvlak bij alle betrokken partijen en geef uitleg over beheer en resultaten hiervan, 2) Kennis & Maatwerk bij Opdrachtgever & Opdrachtnemer.

Het was een inspirerende middag. >>> HIER <<< het completere verslag van de conferentie.