Berichten

De Rotterdamse Parkenmaand 2019 is afgetrapt!

Zondag 1 september werd de 7de Rotterdamse Parkenmaand officieel afgetrapt door wethouder buitenruimte Bert Wijbenga in Het Park bij de Euromast nadat Kees Moeliker (directeur Natuurhistorisch Museum) de groenrede(n) had uitgesproken. De aftrap werd omlijst door theater Ruut van Hooft met ‘de Wereldwachter’, Company with balls, het Orikadabra theater en de Kleurbende. Muzikaal omlijst door de Catscratchers!

Parkenmaand
In de Parkenmaand in september worden ruim honderd activiteiten georganiseerd in de Rotterdamse Parken. Van wandelingen, workshops tot dans en muziek. Door boswachters, parkbeheerders maar ook door veel vrijwilligers die actief zijn voor het beheer en behoud van groen in de stad.Meer informatie over de Parkenmaand op www.parkenmaand.nl.

Groenrede(n) 2019 van Kees Moeliker: “De stad is ook natuur”

De jaarlijkse groenrede(n): “De stad is ook natuur“. Uitgesproken door Kees Moeliker (directeur Natuurhistorisch Museum Rotterdam) bij de aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand 2019 op 1 september jongstleden in Het Park.

Dames en heren, als u het treft en er ook een beetje oog en oor voor heeft, ziet en hoort u hier vandaag, 1 september 2019, hoog in de bomen van Het Park de bonte vliegenvanger. Laag bij de grond fladderen distelvlinder, bont zandoogje en gehakkelde aurelia. Hier bieden oude bomen nestgelegenheid aan blauwe reiger, boomklever en bosuil. De vijvers zitten vol zoetwatermosselen. Tongvarens vormen sporen en de muurleeuwenbek bloeit. De biodiversiteit van dit stadspark is groot, en dat geldt ook voor de verscheidenheid aan dieren en planten binnen de gemeentegrenzen van Rotterdam. Mijn collega’s van Bureau Stadsnatuur houden de stand nauwgezet bij: de teller staat momenteel op 1092 soorten dag- en (vooral) nachtvlinders, 925 soorten hogere planten, 352 soorten vogels, 264 soorten vliegen, 165 soorten mossen, 119 soorten bijen en hommels, 53 soorten vissen, 44 soorten zoogdieren, 40 soorten libellen, 24 soorten sprinkhanen, 11 soorten amfibieën en reptielen, en nu ben ik nog niet eens halverwege de lijst die nog steeds groeit. Onlangs werd er hier vlakbij, in de daktuin van het Erasmus MC, nog een nieuwe insectensoort voor Nederland ontdekt: een nog geen vier millimeter grote schildwesp. Gisteren werden er in het kader van de landelijke Nachtvlindernacht motten gevangen in het Essenburgpark – dat leverde de loeizeldzame Sint-Janskruiduil op.

Rotterdam dankt die rijke biodiversiteit aan een aantal factoren. Steden zijn net een tikje warmer dan het buitengebied, en dat help sowieso. We hebben hier het havengebied dat zich uitstrekt tot de Maasvlakte en Hoek van Holland, en onze stad heeft relatief veel en vooral grote parken. Samen met sloten, vijvers, binnentuinen, groene daken, wegbermen en andere micro-leefgebiedjes maken die onze stad tot een plek die de mens deelt met een grote verscheidenheid aan dieren en planten.

Wat hebben wij – stadsmensen – aan al dat natuurschoon? Bijna anderhalve eeuw geleden verkoos de schrijver George Gissing (1857-1903) het stadse leven in Londen voor dat op het Engelse platteland omdat – ik citeer – ‘parken niets anders zijn dan straatstenen verhuld onder een laagje gras’. Dat is nu wel even anders. Toen ik vorig jaar voor RTV-Rijnmond mocht meewerken aan de televisieserie ‘Rotterdammers in het Groen’ ben ik op prachtige groene plekken geweest. Hippe dakakkers, verborgen stadstuintjes, braakliggende terreinen, volkstuinen, zelfs een verlaten treinspoor dat als onderdeel van ‘de Groene Connectie’ door een heuse stadsjungle voert. Met overal enthousiaste mensen die er van genieten en er ook letterlijk zelf wat van maken. Ik heb gezien en ervaren hoe mijn stadsgenoten parken en tuinen op verschillende manieren omarmen als een natuurlijk verlengstuk van hun leefgebied.

Stadsnatuur is onmisbaar, voor iedereen. Stadsparken scharen zich onder de eerste levensbehoeften, en in vergelijking met betonwoestijnen hebben groene steden voordelen op het gebied van economie, gezondheid, welbevinden en (ecologische) veerkracht.

Een groene stad is (financieel) rijker en heeft een gunstig vestigingsklimaat, maar in dat economische voordeel schuilt een gevaarlijke paradox. Grond- en huizenprijzen nabij stadsparken zijn 10 tot 20% hoger dan elders in de stad en daardoor is de druk om in of bij parken te bouwen groot. Een stad die dat toelaat, snijdt zichzelf en haar bewoners in een levensader.

Het besef dat natuur goed voor de gezondheid is, kent een lange geschiedenis maar kreeg in de jaren tachtig van de vorige eeuw vleugels toen bleek dat patiënten die na een galblaasoperatie uitkeken op groen, sneller genezen dan zieken met dezelfde kwaal die vanuit hun bed slechts uitzicht hadden op een blinde ziekenhuismuur. Het Erasmus MC heeft de nieuwe daktuin echt niet alleen voor die schildwesp aangelegd. Wetenschappelijk onderzoek bewijst ook dat stadsmensen die een flinke portie buurtnatuur tot zich kunnen nemen, geestelijk en lichamelijk gezonder zijn dan mensen die dat moeten missen. Ziektecijfers zijn aanmerkelijk lager in groenere stadsdelen. Lagere niveaus van depressie, angst en stress blijken geassocieerd met het aantal vogels dat mensen in hun omgeving kunnen zien. Het horen van vogelzang doet daar nog een schepje bovenop: het is rustgevender dan het geluid van kabbelend water en het zachtjes tikken van regen. Zelfs het voeren van vogels levert een heilzame klik tussen mens en natuur.

Groen in steden zorgt ook voor een verhoogd gevoel van veiligheid, en parken zorgen voor sociale cohesie en -mobiliteit. Ook families uit Hillegersberg barbecueën, ondanks de beschikbaarheid van een riante eigen tuin, voor de sfeer en gezelligheid in het Vroesenpark.

Parken verhogen ook de ecologische waarde, de veerkracht en de duurzaamheid van steden. De eerder genoemde rijke biodiversiteit is ook op zich zelf al dikke winst, zeker ook omdat de natuurwaarden van het agrarische buitengebied achteruit hollen. De stad is een biotoop met eigen natuurwaarden. Op het gebied van veerkracht en duurzaamheid is berekend dat de 2,4 miljoen bomen die in het centrum van Beijing groeien, jaarlijks bijna 1.300 ton fijnstof wegvangen. In Chicago heeft één boom alleen al om die zuiverende werking een fictief prijskaartje van dik 400 dollar. Parken absorberen water dat anders voor overstromingen kan zorgen, en de temperatuur is er 1 tot 4 graden lager dan elders in steden. Wie heeft er in de afgelopen zomer geen verkoeling gezocht in een park?

Het is al met al logisch dat steeds meer mensen van stadsparken gebruik maken, en dat is goed. Maar hoe ver ga je met festivals en andere invasieve activiteiten in openbaar groen? De draagkracht van een park verschilt wezenlijk van die van een asfaltvlakte. De grens die gesteld moet worden, moet mensen de kans geven van het stadsgroen te genieten zonder uit het oog te verliezen dat juist het planten- en dierenleven de aantrekkelijkheid van parken bepaalt. Dat (natuur)besef moet bij parkbeheerders, festivalorganisatoren en -bezoekers dieper wortelen.

Rotterdam heeft nog geen duidelijk en breed gedragen ecologisch beleid voor de buitenruimte. Daar zou vol op ingezet moeten worden, want het toepassen van ecologische kennis in de stedelijke omgeving komt niet alleen plant en dier maar juist ook stadsmensen ten goede. Daarom alvast zes aanbevelingen:

(1) Maak groene verbindingen tussen parken, ook met het buitengebied;
(2) Koester braakliggende terreinen – dat zijn broedkamers van biodiversiteit;
(3) Laat eens wat groeien, maai met mate en bewust;
(4) Zorg niet alleen voor groen, maar ook voor kleur – wilde bloemen zijn onmisbaar voor insecten en fleuren mensen op;
(5) Betrek burgers bij aanleg en beheer van parken en tuinen – kennis en enthousiasme zijn onbetaalbaar;
(6) Bouw natuurinclusief – zodanig dat een bouwwerk bijdraagt aan de lokale biodiversiteit en natuurwaarden.

Tenslotte en bovenal, dames en heren, benadruk ik dat er niets, maar dan ook niets van bestaande parken afgeknabbeld mag worden voor woningbouw of wat dan ook .’

Rotterdam – 1 september 2019

Kees Moeliker
Directeur Natuurhistorisch Museum Rotterdam

September = Rotterdamse Parkenmaand

 

September is weer de Rotterdamse Parkenmaand voor de zevende keer. In vele Rotterdamse stads – en wijkparken worden wandelingen, tochten, concerten en workshops georganiseerd. Het complete programma is te bekijken op www.parkenmaand.nl

Zondag 1 september trapt wethouder Bert Wijbenga (van de buitenruimte) de parkenmaand af in ‘Het Park’ (bij parkcafé de Parqiet) nadat directeur Natuurhistorisch Museum Kees Moeliker de jaarlijkse groenrede(n) heeft uitgesproken. Bij de Kleurbende van het Volkstheater kunnen kinderen (van 4 t/m 10) dan terecht om hun droompark te schilderen en er is theater en muziek. Vanaf 1 uur.

Wandelingen

Er worden flink wat wandelingen georganiseerd. Zo organiseren de Rotterdamse boswachter vier wandelingen in het Kralingse Bos, Zuiderpark, Eiland van Brienenoord en het Schiebroekse park. Net als vorig jaar zijn er iedere zondag in september bomenwandelingen langs de Heemraadssingel en twee mooie historische bomenwandelingen in Het Park bij de Euromast op 1 en 29 september. De gebroeders Groen (bekend van Vroege Vogels en Open Rotterdam TV) gaan op 14 september op expeditie door het Zuiderpark en je kunt mee met de IVN natuurgidsen op 4 september op struintocht op zowel de Landtong Rozenburg en door het Kralingse Bos op 29 september de laatste dag van de Parkenmaand.

Groene workshops

Er zijn ook groene workshops in de parken. Van ‘schilderen in het groen’, wildplukken en  vogelhuisjes maken in het nieuwe Essenburgpark in Rotterdam-west tot ‘oogst uit de tuin’ in de (verborgen) tuin de Bajonet. Op het Dakpark in Delfshaven kun je aan de slag met papiermaken op donderdag 5 september.

Feest in het park

Op 15 september viert het oudste park van Rotterdam de Oude Plantage in de Esch het 250 jarig (!) bestaan tijdens ‘de dag van de oude plantage’ met een feestelijk programma.  Het door bewoners beheerde Hefpark bij de Hefbrug in Feijenoord organiseert ook dit jaar he ‘Hefpark Muziekpark’  met veel talent uit de eigen wijk op 15 september. Je bent het weekend van 21 en 22 september welkom op de herfstfair in het prachtige Trompenburg arboretum en tuinen en ieder weekend zijn er danssalons in het stadspark bij de Laurenskerk.

Meer activiteiten in de Parkenmaand zijn te vinden op www.parkenmaand.nl

De Rotterdamse Parkenmaand wordt georganiseerd door het Rotterdams Milieucentrum op initiatief van het Parkenoverleg en financieel ondersteund door de gemeente Rotterdam, de Nationale Postcodeloterij, Elise Mathilde Fonds en de stichting Droom en Daad.

 

 

Parkenmaand afgesloten met conferentie Groen van de toekomst

Met de conferentie ‘Groen van de toekomst‘ werd 29 september de Rotterdamse Parkenmaand afgesloten. Groenaannemers, groene-organisaties, welzijns – en bewonersorganisaties, zelfbeheerders en (andere) Rotterdammers met een ‘groen hart’ gingen met elkaar in gesprek over hoe Rotterdam het groenonderhoud in de toekomst beter en slimmer kan uitvoeren?

De conferentie vond plaats onder en op de Hofbogen en het nieuwe ‘Luchtpark’. Wethouder Wijbenga (van buitenruimte) opende de conferentie.

Bert Wijbenga
De conferentie werd geopend door wethouder buitenruimte Bert Wijbenga. Hij gaf een toelichting op de groende ambities van het Rotterdamse College. De komende vier jaar wil het college de stad vergroenen met 200.000 m2 terwijl er ook een flinke bouwopgave ligt. Er wordt onder meer ingezet op de aanleg van rivierparken, het realiseren van ecologische verbindingen, meer groene daken en het verruilen van verharding voor groen.

Kees Moeliker
Kees Moeliker, directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam inspireerde de deelnemers met een column. Hij stond stil bij de ‘de mens’ in het Rotterdamse groen en stadsnatuur. Wat doen ze er, waar komen ze en waarom? De televisieserie ‘Rotterdammers in het Groen‘ van RTV-Rijnmond geeft antwoord op deze vragen: Kees fietst door de stad en praat met Rotterdammers in het groen. Na vijf afleveringen is duidelijk, dat bestaande parken en andere groenvoorzieningen steeds intensiever gebruikt worden. Het Rotterdamse groen en de stadsnatuur worden omarmd door Rotterdammers. Maar waar ligt de grens van wat wel en wat niet kan? Hoe zijn mens en natuur in evenwicht in de stad? Deze conferentie heet ‘Groen van de toekomst’. Kees zegt in zijn column: ‘Groen heeft de toekomst’. Lees de colunm HIER <<<

Workshops
In vijf workshops spraken de aanwezigen over de uitdagingen in het groenbeheer in Rotterdam.

    • aanbesteden van de toekomst: Er is veel te winnen en mogelijk in de samenwerking tussen initiatieven uit de buurt en groenaannemers. Wederzijds vertrouwen is daarbij belangrijk. Ruimte voor het leveren van kwaliteit moet behouden blijven daar wordt door alle partijen meer ruimte voor gewenst) en ook het toezicht daarop kan verbeterd worden … “waarom de buurt geen toezicht laten houden”.
    • participatie: Bij participatie werd duidelijk dat in een volgende aanbesteding van het groenonderhoud aandacht moet zijn voor maatwerk per gebied. Zodat er beter wordt aangesloten met de onderhoudsactiviteiten bij de vragen uit de wijken. Momenteel wordt er veel gestuurd op resultaten zoals hoe vaak er wordt gemaaid en hoe vaak er wordt geschoffeld. Met participatie worden andere waarden belangrijker zoals samenwerken, gezondheid en buurtverantwoordelijkheid. Meet juist die inspanning en niet alleen het resultaat. 
    • resilience & groenonderhoud: Belangrijkste leerpunt bij de workshop resilience is dat je van groen goud kunt maken. Dit betekent dat groenafval van de een, grondstof is voor de ander. Zo zou je vraag en aanbod van planten via social media kunnen koppelen, een soort GroenisGoud marktplaats. Het vergroenen van de stad is ook belangrijk bij de wateropgave van de stad. Dat draagt bij aan een weerbare, veerkrachtige stad. Als er meer gebouwd wordt, is ook aandacht nodig voor groen in de buurt. 
    • samenwerking: Bij deze workshop is stil gestaan welke partijen allemaal betrokken zijn bij het groenonderhoud. De partijen zijn in beeld gebracht en hoe deze zich verhouden tot elkaar en het groenonderhoud.
    • insectenvriendelijk beheer:  De deelnemers aan de workshop hebben in totaal 23 maatregelen op een rij gezet, die kunnen bijdragen aan een insectenbewust beheer. Daarnaast ook 8 belemmeringen. De top 2 aanbevelingen waren: 1) Zorg voor bewustwording en draagvlak bij alle betrokken partijen en geef uitleg over beheer en resultaten hiervan, 2) Kennis & Maatwerk bij Opdrachtgever & Opdrachtnemer.

Het was een inspirerende middag. >>> HIER <<< het completere verslag van de conferentie.

 

De Groenrede(n) van Wim Pijbes bij opening Parkenmaand

De eerste Rotterdamse Groenrede(n) uitgesproken door Wim Pijbes op 1 september 2018 op het Dakpark in Delfshaven. Voorafgaand aan de aftrap van de Rotterdamse Parkenmaand 2018.

“Dames en heren!

Een eer om als eerste de groenrede te mogen uitspreken ter gelegenheid van de opening van de Parkenmaand. In de uitnodiging die ik ontving werd mij verzekerd dat ik deze rede helemaal vrij mocht invullen, zolang het maar over parken en groen in de stad gaat.

Dat doe ik met plezier want groen is van levensbelang juist in een stad, en dat zal in de toekomst alleen maar toenemen. Dames en heren: de aandacht voor groen groeit, groen is goed, groen is gezond. Parken zijn dus goed, en: mensen houden van parken. Dus wat houdt ons tegen? Alle positieve kwaliteiten die je aan parken toedicht zijn waar, en vinden weerklank bij bewoners, bezoekers en bestuurders, van links tot rechts. Ik durf te stellen: iedereen houdt van parken. Hoe kan het ook anders, want internationaal worden parken gewaardeerd als onmisbare vitale elementen in iedere urbane samenleving.

People watching people doing the same thing’ is een universeel plezier en overstijgt alles en verbindt iedereen, arm en rijk, jong en oud.

Bezoekers komen vooral uit de eigen stad, ongeacht rang of stand. Parken behoren tot de meest geliefde en gewaardeerde vormen van publieke ruimte. Dat lijkt mij voor ieder stadsbestuur een prettig gegeven. Ook prettig voor ieder stadsbestuur – dit is voor de rekenaars onder ons – is dat verschillende internationale studies telkens opnieuw vaststellen dat de waarde van vastgoed, gelegen aan een aantrekkelijk park gemiddeld 15% hoger is dan vergelijkbare panden elders in een stad. En daarom verbaast het mij dat parken in veel gevallen als een onrendabele post op de begroting worden beschouwd.

Dames en heren: een goed park maken is tegelijk complex en doodeenvoudig.

Het grootste stadspark van de twintigste eeuw, het Amsterdamse Bos (935 ha), is destijds ontworpen door een team van sociologen, biologen, stedenbouwers en architecten. Het belangrijkste: van begin af aan wist men precies wat men wilde. Bijvoorbeeld een bezoekersmaximum van 100.000 per dag, met een piek van 70.000 op hetzelfde moment. Het Amsterdamse Bos voldoet zo aan de uitgangspunten voor een geslaagd park:

  1. goed gepland
  2. goed ontworpen
  3. goed beheerd

Ik kom daar straks op terug.

Wanneer niet voldaan wordt aan een van deze drie gaat het namelijk fout. Gemeentelijke diensten, deelraden en gemeentebesturen hebben de ondankbare taak iedereen (lees: publiek) het naar de zin te maken, wat zelden lukt. Ieder seizoen wordt menig strijd uitgevochten tussen gebruikers, bezoekers en bewoners. Wij kennen allemaal de discussies over het Museumplein, het Vondelpark, het Kralingse Bos, het Vroesenpark en Het Park. Overal heb je tegenstrijdige wensen van belangengroepen, omwonenden, gebruikers, en festivalorganisatoren, commercieel dan wel cultureel.

En het kan anders! Anders en beter! Er bestaan modellen waarin bestuur en publiek; met private en publieke middelen het stadspark van de toekomst kan laten groeien en bloeien!

Dames en heren, ik neem u graag mee naar Fifth Avenue en 42nd street in New York, naar Bryant Park. Bryant Park is 6 ha groot, vergelijkbaar met het Museumpark in Rotterdam. De problematiek van beide parken was vergelijkbaar. Na jarenlange verwaarlozing en overlast gevende junks besloot het stadsbestuur tot drastische maatregelen en droeg het park over aan de private Bryant Park Corporation. Een plan werd gemaakt waarbij als eerste maatregel de hekken werden verwijderd. Omgangsnormen met zwervers werden vastgesteld waarbij daklozen werden geaccepteerd als een gegeven maar overlast niet werd gedoogd. Door actief beheer werden stille gedeeltes van het park roulerend geactiveerd zodat junks geen bezit konden nemen van ‘eigen’ territorium. Bryant Park heropende in 1995, de hoogte van de oorspronkelijk onderhouds- en exploitatiekosten worden nog steeds betaald door de stad New York, substantieel aangevuld met publieke middelen. Het Museumpark de naast gelegen Rozentuin en voormalige Bijbelse tuin liggen er nog steeds matig bij. Bryant Park staat model voor een nieuwe ontwikkeling die ook in Nederland medestanders krijgt: het vormgeven van de publieke ruimte door een publieke en private samenwerking.

Voor het Bryant Park zijn tien factoren bepaald die als universele voorwaarden van geslaagd stadsgroen gelden, en verder gaan dan de drie uitgangspunten van het Amsterdamse Bos:

  1. veilig
  2. schoon
  3. instemming van betrokkenen
  4. toiletten
  5. bankjes
  6. verlichting
  7. beplanting voor alle seizoenen
  8. programmering
  9. inrichting
  10. management

Parken die onvoldoende functioneren schieten op een of meerdere van deze punten tekort. De oplossing begint met het honoreren van deze tien. Daarbij is niet langer de overheid als enige de aangesproken partij. Om het potentieel van stedelijk groen optimaal te laten floreren kan het principe worden gehanteerd waarbij burgers en de overheid de handen ineenslaan om de publieke ruimte te optimaliseren.

En nu naar Rotterdam. Na de grote brand van Londen in 1664, kwam het stadsbestuur vanuit Engeland naar Rotterdam om inspiratie op te doen en om hier de mooiste riverfront van Europa te bezoeken: de Boompjes. Hier was in 1615 een dubbele rij lindebomen geplant met aflopend naar het water wilgenbomen. Een wandelpromenade van grote allure. Waar in Rotterdam hebben we dat tegenwoordig? Het Park ligt met zijn rug naar de Maas, gescheiden door een brede, ongedefinieerde strook parkeerterrein en autoweg. De oorspronkelijke Boompjes is een drukke vierbaans verkeersader, de Oude Plantage, het oudste park van Rotterdam, is op Deltahoogte gebracht en leidt een vergeten bestaan, het Buizenpark op Katendrecht kent haast niemand en ligt er verlaten bij.

Ik wil niet teveel somberen, juist niet, want hier liggen enorme kansen voor onze stad. En wie wil zien wat ik bedoel kan naar New York kijken waar de afgelopen jaren, nota bene door Nederlandse, waaronder Rotterdamse architecten, de hele riverfront rondom Manhatten en Brooklyn wordt vergroend. Ik noem Governers Island, Battery Park, Brooklyn Bridge Park, en allemaal vanaf de dag van de opening een instant succes, omarmd door de buurt en bezoekers van buiten. En, bovenal, met publiek-private fondsen gefinancierd. Dat kan ook in Rotterdam. Rotterdam heeft de mogelijkheden, Rotterdam heeft de middelen en Rotterdam heeft nu het momentum!

Ik zeg: alle seinen op groen. de Parkenmaand is geopend!”

Wim Pijbes, Opening Parkenmaand 01/09/2018

 

Fietsconferentie bewonerszelfbeheer door west en het centrum

Zaterdag 8 september wordt per fiets een aantal zelfbeheerprojecten van bewoners bezocht in Rotterdam west en het centrum. Een ‘fietsconferentie’ omdat er niet alleen gefietst wordt maar ook gepraat en informatie en kennis gedeeld. De fietsconferentie is onderdeel van zowel de Rotterdamse Parkenmaand in de hele maand september (www.parkenmaand.nl) van het milieucentrum als de door de gemeente georganiseerde ‘Keep it green day’ op 8 september (www.rotterdam.nl/keepitgreenday).

Vanaf 13.00 uur wordt er verzameld op het Dakpark in Delfshaven (tegenover de Hudsonstraat 111).

Dakpark
Op het Dakpark worden de fietsers ontvangen door de directeur van de Stichting Dakpark Manon Nagelkerken. Manon vertelt over de samenwerking met de gemeente en de groenbeheerder en het zelfbeheer door bewoners op dit grootste publieke dakpark van Europa. Het Dakpark is ontstaan op initiatief van buurtbewoners. Er werd 14 jaar aan het plan gewerkt. Het park werd in 2014 opgeleverd. De betrokkenheid vanuit de buurt met het park is groot. De bewonersstichting Dakpark organiseert vooral de culturele activiteiten maar ook het bewonerszelfbeheer en komt op voor de ‘belangen van het park en de parkgebruikers’. Sinds kort is er ook een officiële samenwerkings – en beheerovereenkomst met de gemeente Rotterdam.
www.dakparkrotterdam.nl

Essenburgsingel en de Spoortuin
Op de tweede stop vertelt Catherine Visser (een van de initiatiefneemsters van het Essenburgpark maar ook van de Spoortuin een stukje verderop) over dit nieuwe park in oprichting. Ook het Essenburgpark is een initiatief ‘uit de buurt geboren’. Bewoners zijn druk bezig met een inrichtingsplan en werken hierin samen met o.a. het Hoogheemraadschap.
www.essenburgpark.nl

Wijkpark en tuin de Bajonet
Na ‘het nieuwe westen’ wordt doorgefietst naar het Oude Westen. Het wijkpark Het Oude Westen is een park op de grens van het centrum en de wijk. Wilma Kruger is sinds jaar en dag betrokken bij het beheer van het park vanuit de Aktiegroep Het Oude Westen. Het wijkpark was ooit resultaat van de stadsvernieuwing en fors door de bewoners van toen ‘bevochten’. Maar ook op de Rotterdamse Binnenterreinen gebeurt veel. Een van de mooiste voorbeelden is de Bajonettuin. Ook in dit prachtige bewonersinitiatief wordt even stilgestaan.
www.platformbinnentuinen.nl/tuinen/tuin-de-bajonet/

Tuin op de pier
De tuin op de pier, een groene oase op de kop van pier, heeft (helaas) haar langste dag gehad. Er gaat gebouwd worden op dit stukje havengebied ‘in de maas’ en de tuin moet eind 2018 verhuizen. Initiatiefnemer Erik van Velsen vertelt over het ontstaan van de tuin maar ook over de toekomst.
www.tuinopdepier.nl

Tijdschema

  • 13.00-13.15 Verzamelen Buurttuin Dakpark met koffie en thee
  • 13.15-13.45 Spreker: Manon Nagelkerken
  • 13.45 Vertrek richting Essenburgpark
  • 14.15 Spreker: Catherine Visser
  • 14.45 Vertrek richting Tuin de Bajonet en het Wijkpark Het Oude Westen
  • 15.15 Sprekers: Wilma Kruger / Wolbert van Dijk
  • 15.45 Vertrek richting Tuin op de Pier
  • 16.20 Spreker: Erik van Velsen
  • 16.50 Einde programma

De fietsroute, klik HIER <<<

Parkenmaandcongres over ‘Groen van de toekomst’

In 2020 wordt het groenbeheer in Rotterdam opnieuw aanbesteed. Grote groenbeheerders kunnen zich dan weer voor miljoenenopdrachten inschrijven voor het onderhoud aan de ‘parken en perken’ in onze stad.

Maar … krijgen bewonersinitiatieven hierin nog een kans? Is een ‘right to challenge’ nog een haalbare kaart? Zijn de grote groenaannemers bereid (een deel van hun) budget af te staan aan zelfbeheer-projecten van bewoners?

Congres ‘groen van de toekomst
De gemeente Rotterdam organiseert ter afsluiting van de Rotterdams Parkenmaand op 29 september een congres over ‘groen van de toekomst en vooral ook hoe kan de aanbesteding slimmer zodat er ruimte ontstaat voor (meer) bewonersinitiatieven in het groen! Bewoners, beleidsmakers, gemeenteraads – gebiedscommissie – en wijkraadsleden en hoveniers/aannemers, groenbeheerders zijn hier van harte bij uitgenodigd. Vanaf 12.00 uur onder en op het nieuwe Luchtpark (onder het voormalige treinstation Hofplein) aan de Raampoortstraat. Aanmelden kan via groenvandetoekomst@nullrotterdam.nl.

Programma 29 september 
Naast een aantal spraakmakende sprekers worden er ook een aantal workshops georganiseerd.

Workshops

1. Aanbesteden van de toekomst!

  • Welke sociale en fysieke raakvlakken zien we bij groenonderhoud?
  • Hoe borg je sociaal en fysiek?

2. Participatie

  • Hoe creëer je participatie in de totstandkoming van het groenonderhoud?
  • Hoe krijgt participatie een plek in het groenonderhoud?
  • Wat is nodig om dit te versterken?

3. Resilience in relatie tot groenonderhoud

  • Biodiversiteit
  • Klimaatbesteding
  • Circulariteit
  • Kwaliteit

4. Samenwerking en netwerk, hoe creëren we gezamenlijke verantwoordelijkheid?

  • Onderhouden van het netwerk
  • Wat is nodig om dit te versterken?

5. Insectenvriendelijk beheer

  • Hoe zou insectenvriendelijk beheer eruit moeten zien?
  • Bedenk maatregelen samen met boswachters van de gemeente Rotterdam en Natuurmonumenten

 

 

September = Parkenmaand & Keep it Green Day

Tijdens de Rotterdamse Parkenmaand in september zijn in de parken veel groene activiteiten te doen: wandelingen, evenementen, theater, workshops, muziek, excursies en natuurwerkdagen. Op het Dakpark in Delfshaven is zaterdag 1 september om 13.00 uur de aftrap van de Parkenmaand vergezeld door muziek, theater en de Kleurbende!

Op de september zondagmiddagen organiseert ecoloog Han van Hulzen een wandeling langs de Heemraadssingel. Er wordt gestart bij Juffrouw van Zanten aan de 2de Middellandstraat 27.  Koos Leidelmeijer wandelt met u door Het Park (bij de Euromast) langs monumentale en bijzondere bomen (waaronder de dikste boom van Rotterdam) op zondagmiddag 2 – en 30 september vanaf 12 uur. Er wordt gestart bij de Parqiet. Wilma Kruger neemt u mee op een groenewandeling op 7, 14, 21, en 28 september met als vertrekpunt het wijkpark het Oude Westen. Op 15 september kunt u mee door het Kralingse Bos met een natuur & historietocht! Daarnaast is er nog een flink aantal excursies, tochten en workshops georganiseerd die allemaal op de parkenmaand website zijn te zien.

Meewerkochtend

Ook zijn er ‘groene meewerkochtenden’. Zo kan er op alle zaterdagochtenden in september worden meegewerkt met de groengroep op het grootste dakpark van Europa in Delfshaven. Zaterdagochtend 15 september kunt u een keer met de natuurwerkgroep Zuiderpark aan de slag vanaf 09.30 uur in het Rotterdamse Zuiderpark, het grootste stadspark van Nederland. Wel HIER aanmelden!

KEEP IT GREEN DAY

Op zaterdag 8 september wordt de KEEP IT GREEN DAY georganiseerd in samenwerking met Stadsbeheer Rotterdam. Vele mooie groene bewonersinitiatieven zijn 8 september te bezoeken in de stad. Initiatieven waar bewoners het zelf doen! Ook is er 8 september een fietstocht langs een aantal mooie zelfbeheerprojecten in Rotterdam-west en het centrumgebied. In samenwerking met de Groeneconnectie, stichting Dakpark, het Essenburgpark en anderen … (vertrek om 13.00 uur vanaf het Dakpark in Delfshaven).

parkenmaand.nl

De Parkenmaand is van 1 t/m 30 september. Bekijk het programma op www.parkenmaand.nl het programma wordt regelmatig aangevuld dus kijk regelmatig op de programma-pagina + volg ons op Facebook (Rotterdamse Parken) of Twitter (@Parken010)!

De Parkenmaand is een initiatief van het Rotterdamse Parkenoverleg in samenwerking met het Rotterdams Milieucentrum en wordt ondersteund door Stadsbeheer Rotterdam en de Nationale Postcodeloterij.

 

Op naar een groener en duurzaam Rotterdam – werkverslag 2017 –

2017 was een veelzijdig jaar voor het milieucentrum, met zeer uiteenlopende en ook nieuwe thema’s. Ons kleine RMC-team sprong van luchtkwaliteit naar water en van water naar voedselverspilling en…. We reageerden daarbij op de geluiden van de samenleving en actuele ontwikkelingen. 

Groeneconferentie
We zijn blij met een druk bezochte Groeneconferentie in december, in opmars naar de raadsverkiezingen 2018. Een breed scala aan politici ging in debat over klimaat. Want klimaat mocht, wat ons betreft, weer terug op de politieke agenda! Een aantal stevige standpunten kwamen aan het licht, die in een toekomstige raad en in de collegevorming zeker een rol gaan spelen. Nieuw was de groenpitchwedstrijd. De groenpitchers waren ‘een hit’, dus die wedstrijd houden we er zeker in!

Parkenmaand
Het lustrum van de Parkenmaand (erop gericht dat meer mensen de groene kant van Rotterdam te ervaren) werd voor het eerst ingeluid met een startevenement in het Vroesenpark. Hierna werden er ruim 50 kleine en groene evenementen uitgerold in de Rotterdamse parken, veelal door de parkvrijwilligers georganiseerd. Fijn ook dat wethouder Eerdmans het belang zag van de parkenmaand, want we kregen (eenmalig?) een aanmoedigingssubsidie voor deze vijfde parkenmaand.

Cursus Milieucoach
Al vele jaren organiseren we de succesvolle cursussen milieucoach met en voor bewoners uit de Rotterdamse wijken. Want wie kan er nu beter vertellen over energiebesparing dan je eigen buur? Ook de spin-off hiervan blijft groot. Geïnspireerd door de cursus gingen veel huurders en eigenaar-bewoners noest aan de slag in de eigen wooncomplexen, waarbij hier en daar de ondersteuning van het milieucentrum zeker nodig was. De energietransitie in de praktijk! En daar heb je zeker de bewoners bij nodig! Het Energiecafé010 sloot dit energieke seizoen af, waarbij wethouder Pex Langenberg aan 30 nieuwe milieucoaches hun certificaten overhandigde.

Een nieuw thema in 2017 was voedselverspilling.

Zero Foodwaste Rotterdam
Niet helemaal nieuw, want we stonden aan de wieg van Broodnodig. We schreven (samen met Slow Food Youth Network) het plan Zero Foodwaste Rotterdam, dat werd ingediend bij Citylab010. Helaas strandde het plan eind van het jaar en werd doorgeschoven naar 2018. We gingen zelfs een Europees subsidietraject in, samen met collega-organisaties in België, Frankrijk en Engeland. Ook organiseerden we in samenwerking met 20 organisaties voor het eerst het Bluefoodfestival. Doel van dit alles is de voedseloverschotten met flinke percentages te verlagen!

Gezond Vekeer
Met een brede coalitie van bewoners– en belangengroepen maakten we de ’10 punten voor gezond verkeer’. Dit was onze nieuwe poging om het stadsbestuur te overtuigen meer en efficiëntere maatregelen te nemen om de luchtkwaliteit in onze stad te verbeteren.

DakAkker
De DakAkker op het dak van Het Schieblock won in 2017 de Rooftop Award en werd daarmee uitgeroepen tot het beste en meest complete groenedak van Nederland. Trots namen we de award in ontvangst in Amsterdam. Ook dit jaar trok het grootste (openlucht)landbouwdak in Europa veel bekijks en mochten we tientallen groepen uit binnen– en buitenland rondleiden. Honderden kinderen genoten verder van het educatieve programma ‘Dakennie’.

Slimdak010
Laten zien wat mogelijk is. Dat is de bedoeling met het Slimdak010. Bovenop het dak van het dakpaviljoen op de DakAkker komt een uiterst innovatief groenblauwdak, aangestuurd door de weersatelliet. In 2018 wordt het gerealiseerd. Een testsite voor slimme waterbergende daken want de oplossing van het waterprobleem ligt (ook) op de daken.

Wij blijven een aanspreekpunt voor de vele bewoners en initiatieven die met duurzaamheid, energie, water, stadslandbouw en groene (wijk)projecten aan de slag willen in Rotterdam. Initiatieven worden ondersteund met raad en daad, en soms ook met kleine financieringen vanuit de ‘groepenpot’ die door ons wordt beheerd. Het ondersteunen van actieve groene groepen in Rotterdam is en blijft onze core business.

2017 was een enerverend jaar, met veel nieuwe contacten, netwerken en activiteiten en nieuwe thema’s, en nog veel in de ‘kooppot’ voor het komende jaar!

 

Groene 18 voor 2018, groen advies aan het nieuwe college

Stel weer een stadsecoloog aan, zorg voor meer natuurvriendelijke oevers, ondersteun en koester de (groene) bewonersinitiatieven, maak van het Vroesenpark een ‘circulair proefpark’, ga door met de groenedaken subsidies, stop de verstening en ontwikkel een samenhangend(er) stadsnatuurbeleid … het Rotterdams Parkenoverleg komt samen met het Milieucentrum met 18 groene aanbevelingen aan de formateurs van het nieuwe Rotterdamse college van Burgemeester en Wethouders.

Lees de groene 18 voor 2018 (u kunt de ’18’ ook downloaden onderaan de pagina)

De groene 18 voor 2018
In de ‘Groene 18 voor 2018’ schrijven het Rotterdams Parkenoverleg en het – Milieucentrum 18 aanbevelingen aan de gemeenteraad en de formateurs van het nieuwe college van Burgemeester en Wethouders. Een goed woon- en leefklimaat in Rotterdam met zorg voor groen en (stads)natuur is het doel. Het Parkenoverleg hoopt dat het nieuwe gemeentebestuur hier volop op in gaat zetten. Want groen is belangrijk voor onze stad!

Longen van de stad
Juist de grotere en kleinere parken in onze stad zijn van groot belang. Zij zijn de longen van Rotterdam en voor veel bewoners plekken van samenkomst, ontmoeting, recreatie en om te genieten van de (stads)natuur. Groen is ook belangrijk voor de bestaande plannen rondom klimaatadaptatie en het tegengaan van ‘hittestress’. Bovendien heeft meer groen een aantoonbaar positieve uitwerking op de gezondheid van de inwoners.“, schrijven beide organisaties en: “Geef daarom de natuur meer ruimte in de stad! Meer groen in plaats van minder!

De 18 groene aanbevelingen:

1. Rotterdamse parken circulair

Parken produceren veel grondstoffen die bruikbaar zijn voor het onderhoud van de parken. Is het mogelijk om het groen in Rotterdam circulair te maken? In september 2017 organiseerde gemeente Rotterdam (samen met het Rotterdams Milieucentrum) het mini-symposium ‘Slimbeheer’ over ‘circulaire parken’. De conclusies van deze middag waren veelbelovend en eenduidig: neem een proefpark.

Aanbeveling:
• Wijs het Vroesenpark aan als ‘proefpark’ voor slimbeheer en ga hier experimenteren.

2. Evenementen duurzaam
Er worden vele evenementen in de Rotterdamse Parken georganiseerd. Soms zijn deze met alle gevolgen van dien voor de aanwezige flora en fauna.

Aanbevelingen:
• Stel een milieucoördinator voor evenementen aan
• Stel doelstellingen voor preventie van de milieubelasting,
• Zorg voor energie van duurzame oorsprong, duurzaam watergebruik en duurzaam afvalbeheer (zoals reduce-reuse-recycle & duurzame mobiliteitsoplossingen via alternatief vervoer).
• Maak de evenementenorganisaties en -bezoekers meer bewust van de impact van onduurzame evenementen op de parken.
• Onderzoek de mogelijkheid of evenementen (deels) buiten de parken kunnen plaatsvinden om de soms kwetsbare flora en fauna te ontzien.

3. Visie stadsnatuur
Het ontbreekt gemeente Rotterdam aan samenhangend beleid voor stadsnatuur, biodiversiteit en ecologie.

Aanbeveling:
• Geef een visie op natuur in de stad. Breng samenhang aan in het beleid. Zorg voor elementen waaraan getoetst kan worden.

4. Sociale cohesie
Mensen laten groen groeien, en groen laat mensen groeien. Een groene omgeving draagt bij aan de kwaliteit van leven. Zo voelen mensen zich prettiger en gelukkiger in een groene omgeving. Daarnaast nodigen groene plekken als parken en plantsoenen uit tot recreatie en sociale interactie. Mensen komen elkaar tegen en maken een praatje in het park, of onderhouden gezamenlijk een park, binnenterrein of een (wijk)park in hun buurt.

Aanbeveling:
• Ontwikkel een programma dat de vele Rotterdamse groene bewonersinitiatieven financieel en organisatorisch ondersteunt.

5. Stadsecoloog
Alle grote steden, behalve Rotterdam, hebben een ecoloog. Deze vormt als beleidsmedewerker staand en nieuw beleid voor groen, stadsnatuur, ruimtelijke ontwikkeling en beheer. Hoewel in Rotterdam de expertise aanwezig is (via projectecologen van Stadsontwikkeling en (buiten de gemeente) Bureau Stadsnatuur), is hun rol op beleidsniveau beperkt. Ook ontbreekt bij hen de publieksfunctie (bijvoorbeeld het mede organiseren van ‘Natuur in Kaart’ en onafhankelijk adviseren van bewoners en bedrijven) die de stadsecoloog vroeger vervulden.

Aanbeveling:
• Stel een gemeentelijke stadsecoloog aan die onafhankelijke beleidsadviezen geeft aan het gemeentebestuur en de gemeentelijke diensten en daarnaast een publieksfunctie heeft.

6. Nota dierenwelzijn 2.0
De Nota dierenwelzijn was een goede eerste stap om het dierenwelzijn in Rotterdam naar een hoger niveau te tillen. Nu is het zaak door te pakken en de ingezette koers voort te zetten.

Aanbeveling:
• Stel een nota dierenwelzijn 2.0 op, met daarin nog meer ambities en vernieuwing.

7. Evaluatie van de natuurkaart
De Natuurkaart Rotterdam is een document waar uitgangspunten voor groene verbindingen in staan vastgesteld. Deze kunnen bij ruimtelijke plannen een rol spelen, maar dat hoeft formeel niet. De bescherming van groene verbindingen in de stad is daardoor niet gegarandeerd, want er kan (als stadsontwikkelaars dit willen) van worden afgeweken. Wij stellen voor de natuurkaart te evalueren en de sterke punten ervan op te nemen in het beleid van de gemeente (en vast te laten stellen door de gemeenteraad). Dit versterkt de status van de natuurkaart, waardoor het een middel wordt om de groene ruimte en alle groene verbindingen daartussen voor de toekomst te behouden.

Aanbeveling:
• De natuurkaart Rotterdam moet de status van een door de gemeenteraad vastgesteld beleidsdocument krijgen, waar bij bouwplannen terdege rekening gehouden moet worden.

8. Bewonersparticipatie
De gemeente Rotterdam heeft bewonersparticipatie hoog in het vaandel staan.
In een aantal grote en kleine parken in Rotterdam zijn goede voorbeelden van groene bewonersinitiatieven. Zij bieden al jaren een bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit en zijn een welkome aanvulling op het (ecologisch) beheer van het groen. Door het huidige aanbestedingsbeleid (waarin enkel een aantal grote groenaannemers deel kunnen nemen) komen de bewonersinitiatieven in de knel en wordt de mogelijkheid voor het zogeheten ‘right to challenge’ een farce. Bewonersinitiatieven zijn in het huidige systeem volledig afhankelijk van de ‘goede wil’ van de groenaannemers die de aanbestedingen hebben gewonnen. Hierdoor komen samenwerking en kostendeling moeilijk tot stand. In veel wijken ontbreekt verder de bewonersondersteuning die bewonersorganisaties vroeger hadden. Deze laagdrempelige ondersteuning van bewonersinitiatieven en -organisatie is belangrijk om de bewonersparticipatie verder vorm te geven. Het opheffen van bewonersondersteuning heeft in de wijken een leegte achtergelaten.

Aanbeveling:
• Bewonersparticipatie moet een belangrijkere rol spelen in het aanbestedingenbeleid voor groenonderhoud. Wij pleiten daarom voor het ‘Utrechtse model’, waarin al in de aanbesteding bewonersparticipatie wordt meegenomen.
• Ondersteuning voor bewonersinitiatieven en –organisaties is onmisbaar bij de organisatie van bewonersparticipatie. Wij pleiten voor meer ondersteuning voor de Rotterdamse wijken en bewonersinitiatieven.

9. Beweging
Groen is belangrijk voor het welzijn en de gezondheid van mensen. De jeugd en ook ouderen maken meestal zeer dicht bij huis gebruik van groen (ook wel ‘groen op pantoffelafstand’ genoemd). Zorg daarom voor voldoende groene plekken (ook al zijn dit maar kleine elementen) die jong en oud in de woonwijken aanzetten tot beweging. Verder maken nog te weinig Rotterdammers gebruik van groen aan de rand van de stad. Dit reeds aanwezige groen kan veel beter benut worden door de verbindingen de stad uit naar dit groen te verbeteren. De verbindingen moeten zo worden ingericht, dat ook flora en fauna er baat bij hebben. Een voorbeeld van zo’n aantrekkelijke verbinding voor mens, plant en dier, zijn ecologische rivieroevers. Ook verkeersaders kunnen verbindingen zijn, mits er vergroening plaatsvindt.
Zo ontstaan er groene verbindingen in en uit de stad voor mens, plant en dier.

Aanbeveling:
• Creëer verbindingen van noord naar zuid en van oost naar west.
• Ook de groene plekken aan de rand van de stad moeten aantrekkelijk zijn om te verblijven. Creëer daarom op die plaatsen meer recreatiemogelijkheden.

10. Groene daken
De gemeente Rotterdam heeft een zeer succesvol programma voor groene daken . Bewoners en bedrijven kunnen subsidie krijgen voor het aanvragen van groene daken. Om de doelstelling van 1 miljoen vierkante meter plat dak te realiseren, is de instandhouding van het groene-daken-programma (inclusief subsidie) nodig.

Aanbeveling:
• Bouw de groene-daken-subsidie niet af, maar op, zodat we op weg gaan naar de 1 miljoen m2!
• Hanteert het ‘Amsterdamse model’ voor groene-daken-subsidies, waarin de subsidie afhankelijk is van de totaal te bergen hoeveelheid water.

11. Invasieve soorten
Invasieve soorten zijn exoten die niet op eigen kracht, maar door de mens in Nederland terecht zijn gekomen zoals de huisraaf, de halsbandparkiet, de tijgermug of de Rode Amerikaanse rivierkreeft. Een klein deel van de exoten voelt zich prima thuis in zijn nieuwe omgeving. Deze soorten kunnen zich permanent vestigen in onze natuur en zich snel vermeerderen. Dit kan schade met zich meenemen. Als een invasieve exoot in de natuur gevestigd is, zijn vaak aanzienlijke uitgaven nodig om die schade te herstellen, de invasieve exoot te verwijderen of om verdere verspreiding te voorkomen. Momenteel worden de soorten van deze invasieve exoten geïnventariseerd.

Aanbeveling:
In Europa zijn inmiddels wetten ontwikkeld om invasieve soorten aan te pakken. Maak hier zo snel mogelijk gebruik van om schade én kosten te beperken.

12. Ecologisch maaien
Een rijk en divers aanbod van inheemse planten vormt de basis voor een gezonde stadsnatuur. Door (op plaatsen waar dit praktisch en veilig kan) het maaiwerk gefaseerd uit te voeren, kan met weinig middelen in korte tijd een afwisselend aanbod van bloeiende planten ontstaan. Dit levert een voedingsbodem voor een evenwichtig insectenleven, waar dieren, zoals vogels en vleermuizen, van profiteren. In een evenwichtige stadsnatuur is de kans op uitwassen van plaagdieren veel kleiner. Bovendien valt hier veel meer te genieten voor mens en dier.

Aanbeveling:
• Stuur aan op een compleet ecologisch maaibeleid.
• Neem deze eis op in de aanbestedingsrondes voor groenonderhoud.

13. Natuurvriendelijke oevers
De groei van planten in oevers biedt grote voordelen voor de kwaliteit van het water en de biodiversiteit. Eendenkuikens kunnen zelf in en uit het water lopen, bijen vinden meer nectar en jonge vissen kunnen veilig opgroeien. Samen met beheerders moeten we kijken naar de inrichting van natuurvriendelijke oevers op tientallen plekken in de stad.

Aanbeveling:
• Zorg voor een optimaal aantal natuurvriendelijke oevers.

14. Gebruik de aanwezige kennis
Er zijn in de stad talloze lokale initiatieven en overlegstructuren voor stadsnatuur en groen. Deze initiatieven en overleggen kunnen efficiënter op elkaar worden afgestemd.

Aanbeveling:
• Creëer een stedelijk platform waar Rotterdamse groene (bewoners)initiatieven en (gemeentelijke)organisaties elkaar kunnen ontmoeten, ideeën kunnen uitwisselen, efficiëntievoordelen kunnen behalen en gezamenlijke standpunten kunnen formuleren.

15. Groenloket
In november 2017 is de motie Groenloket aangenomen. Dit betekent dat er een ‘groen aanspreek- en steunpunt’ komt voor groeninitiatieven.

Aanbeveling:
Organiseer het groenloket samen met de Rotterdamse groene initiatieven. Hierdoor ontstaan 1: een goed aanspreek- en steunpunt, 2: een platform en 3: betrokkenheid bij groene initiatieven en groenbeleid.

16. Van verharding naar verzachting
Rotterdam staat bekend om haar veerkrachtigheid voor het veranderende klimaat. Deze klimaatadaptatie kan ook op kleine schaal natuurinclusief plaatsvinden. Zo kunnen we bewoners stimuleren en activeren om geveltuintjes aan te leggen. De eerste regentuinen worden inmiddels aangelegd. Maar er zijn nog veel meer plekken in de stad waar een heleboel stenen weg kunnen. Alle steentjes helpen! Denk aan een tuintegeltaks, het verzachten van de openbare ruimte, meer regentuinen en Gewildgroei.

Aanbeveling:
• Ontsteen de wijken, dus start in Rotterdam met de operatie ‘Steenbreek’(net zoals veel andere (grote) steden in NederlandOntwikkel een ontsteningsbeleid.

17. Natuurinclusief bouwen
Kleine en goedkope ingrepen bij de bouw en inrichting van wijken kunnen zorgen voor meer natuur in de stad. Denk aan groene gevels, groene daken, nestkasten (voor bijvoorbeeld mussen en slechtvalken), bijenbermen, natuureilandjes, ruimte in spouw voor vleermuizen en speciaal ingemetselde vleermuisstenen.

Aanbeveling:
• Maak natuurinclusief bouwen de norm, waardoor het een onderdeel is van elk stedenbouwkundig plan, nieuw– of renovatiebouwproject en aanpak van de openbare ruimte.

18. Tijdelijke natuur
Tijdelijke natuur ontstaat op braakliggende terreinen waarvan de eindbestemming nog niet is vastgesteld of gerealiseerd. Vaak wordt deze tijdelijke natuur beheerd door vrijwilligers en omwonenden. Tijdelijke natuur geeft een aansprekende en tastbare invulling van braakliggend terrein en geeft vorm aan het streven naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen van bouwers en projectontwikkelaar. Ook kan tijdelijke natuur een welkome bijdrage bieden aan de biodiversiteit. De tijdelijke natuur kan alleen zonder vertragingen worden verwijderd als deze vanuit de wet natuurbescherming ‘is aangemerkt’ als tijdelijke natuur. Door dit te doen, wordt het voor de projectontwikkelaar of bouwer mogelijk deze zonder vertraging te verwijderen . Dit maakt de motivatie voor het toestaan van tijdelijke natuur bij deze partijen groter.

Aanbeveling:
• Zet in op tijdelijke natuur op (toekomstige) bouwlocaties.
• Hanteer hiervoor de dispensatie vanuit de natuurwetgeving, want dit motiveert projectontwikkelaars en bouwers meer met hun braakliggende terrein te doen.

De Groene 18 voor 2018 (als pdf.):

Groene18.RMC.def